کاوشی در مفهوم قدرت سایبری و اقسام آن

کمیته رکن چهارم – برای فهم مفهوم قدرت سایبری، ابتدا نیازمند تعریف قدرت و سپس فضای سایبری هستیم تا بتوان به تعریف جامعی دست یافت.

قدرت، توانایی تأثیر روی دیگران برای کسب نتایج دلخواه و توانایی اجبار به انجام دادن کاری به وسیله دیگران است؛ کاری که آنها، در صورت عدم اعمال قدرت، آن را انجام نمی‌دادند.
جوزف نای، نظریه پرداز مشهور آمریکایی در حوزه قدرت نرم،  قدرت را به دو بخش سخت و نرم تقسیم می‌کند و سپس در تعریف این دو می گوید: «قدرت سختعبارت است از توانایی استفاده از تهدید برای اجبار دیگران به انجام کاری. در حقیقت در اینجا، عنصر اجبار، معیار است. اما قدرت نرم عبارت است از توانایی کسب اهداف از خلال جذب دیگران.
قدرت در ۵ قلمروی زمین، دریا، هوا، فضا و سایبر، کاربرد دارد؛ اگر بتوان از طریق یکی از این ۵ قلمرو، منابع مورد نیاز برای تأثیر گذاری و گسترش آن‌ها را به دست آورد، موضوع قدرت، اعمال شده است. جوزف نای، حجم بالای اطلاعات را علت ورود کشورها به فضای سایبری می‌داند که این اطلاعات، طبق قانون مور در حال افزایش هستند.

قدرت سایبری شامل منابعی می شود که قلمروی سایبری را تشکیل می‌دهند. اندیشکده بلفر، در تعریف فضای سایبری، آن را قلمرویی عملیاتی می‌داند که در آن از تجهیزات الکترونیکی و اطلاعاتی متصل به شبکه و  اینترنت، استفاده می‌شود.
اندیشکده یادشده، نوشت قدرت سایبری متشکل از منابعی است که با، کنترل و ارتباطات الکترونیک و اطلاعات و زیرساخت‌های بر پایه رایانه، شبکه‌ها، نرم افزارها و مهارت‌های انسانی در ارتباط هستند. قدرت سایبری، توانایی کسب نتایج خواسته شده از راه استفاده از منابع اطلاعات متصل به بستر الکترونیک، است؛ منابعی که در قلمروی سایبری یافت می شوند. به عبارت دیگر می توان گفت قدرت سایبری، توانایی استفاده از فضای سایبری، برای اخذ نتایج و تأثیر گذاشتن در سایر محیط های عملیاتی است. قدرت سایبری موجب میشود که پیامدهای مطلوبی را از خلال فضای سایبری بدست آورد یا از ابزارهای سایبری برای تولید این پیامدها در سایر قلمروهای خارج از فضای سایبری استفاده کرد. 

نکته مهم در تفاوت اعمال قدرت در فضای سایبری و سایر قلمروهای اعمال قدرت مانند دریا و زمین این است که جغرافیایی فضای سایبری، بسیار تغییرپذیر است. نکته دیگری که باید به آن دقت کرد این است که در قلمروی سایبری، حتی کشورهای کوچک یا گروه‌هایی که وابستگی به دولت‌ها ندارند، می‌توانند در سطوحی، به قدرت سایبری برسند.

ابعاد فیزیکی و مجازی قدرت سایبری

قدرت سایبری، روی بسیاری از جنبههای زندگی اجتماعی از جنگ تا بازرگانی، تأثیر می‌گذارد. در واقع می‌وان به دو نوع قدرت سایبری اشاره کرد: قدرت سایبری داخلی و قدرت سایبری خارجی. هر کدام از آن‌ها نیز، به نرم و سخت تقسیم می‌شوند.

اطلاعات سایبری می‌تواند از طریق فضای مجازی به شکل گیری قدرت نرم یا قدرت سخت منجر شود. به علاوه ابزار فیزیکی نیز می‌تواند منابع قدرتی را (چه نرم چه سخت) در دنیای سایبری به وجود آورد. البته اطلاعات سایری نیز بر پایه مجموعه‌ای از زیرساخت‌های فیزیکی است که آسیب پذیری در آنها می‌تواند موجب فلج شدن کشور شود.

ابعاد قدرت سایبری

در بعد اول: توانایی فرد یا کشور در وادار کردن دیگران به انجام چیزی که مخالف با سلایق اولیه اوست. مثل حملات اختلال سرویس یا دستگیری وبسایت نویسان و… این مورد مربوط به قدرت سخت است. اما در جنبه نرم در بعد اول، می‌توان به تلاش فردی یا جمعی به منظور متقاعد کردن دیگران به تغییر رفتارها مثال زد.
در بعد دوم: فرد یا کشور مانعی را برای آزادی عمل، از طریق حذف استراتژی‌ها، ایجاد می کند. اگر این کار علیه مقاصد شخص باشد، جنبه قدرت سخت است، اگر این کار به عنوان یک موضوع قانونی نزد شخص پذیرفته شود، مصداق قدرت نرم است. مثلا محدود کردن سرعت اینترنت یا فیلتر کردن. حال اگر از الگوریتم‌هایی استفاده شود که افراد را به سمت سایت‌ها یا موتورهای جستجوری خاصی هدایت کند، قدرت نرم محسوب می‌شود.
در بعد سوم: شکل دادن سلایق اولیه شخص به طوری که وی به مسائلی فکر می‌کند که هرگز فکر نکرده است. مثلا ایجاد سایت هایی که عده محدودی به آن دسترسی دارند که با این کار، وی را وادار به پذیرش خطوط فکری خاصی می‌کنند.

ملاک های رشد یک کشور در عرصه سایبری 

با تحقیق در اسناد مختلف درباره آمادگی یک کشور در حوزه مبارزه با حملات سایبری، میزان سرمایه گذاری‌ها در سایبر و سایر مؤلفه‌ها، می‌توان به چند معیار برای پیشرفت در عرصه سایبری اشاره کرد:

• تصویب قوانین مبارزه با جرائم سایبری و امنیت سایبری
• افزایش تعداد گروه های پاسخگویی به حوادث سایبری
• داشتن استانداردهای سنجش امنیت سایبری
• داشتن سازمان های متصدی امور سایبری
• داشتن راهبرد سایبری و نقشه راه
• ظرفیت سازی جامعه برای آموزش سایبری و آماده کردن آحاد مردم در برابر حملات
• وجود مراکز عمومی و تخصصی برای رسیدن به مسائل امنیت و جرائم و دفاع سایبری
• افزایش نیروها و بودجه سایبری
• ارتقای توانایی‌ها و ظرفیت‌های رسانه‌ها برای رسیدن به اهداف مورد نظر در جنگ های شناختی
• امن سازی زیرساخت‌های حیاتی، شبکه‌ها و سامانه‌های نظامی و غیر نظامی
• تولید فناوری‌های نوین اطلاعاتی و سرمایه گذاری در آن‌ها
• ارتقای همکاری‌های بین المللی
• حفاظت کودکان و نوجوانان در برابر جرائم سایبری
• وجود سامانه‌هایی برای ارسال گزارش حوادث سایبری
• توسعه زیرساخت‌های اینترنتی و افزایش سرعت اینترنت
• تقویت پدافند سایبری

منبع : سایبربان