کمیته رکن چهارم – چگونه رؤیای مایکروسافت برای ساخت پلتفرم اپلیکیشنهای یونیورسال که روی طیف گستردهای از دستگاهها اجرا میشدند، به خاکستر تبدیل شد؟
مایکروسافت از زمان ویندوز ۸ رؤیایی بزرگ در سر میپروراند. ردموندیها بهدنبال این بودند برنامههای ساختهشده برای این سیستمعامل روی طیف گستردهای از دستگاهها نظیر رایانههای شخصی، گوشیهای هوشمند، تبلتها و کنسول ایکسباکس اجرا شوند. هدف آنها این بود توسعهدهندگان با یکبار کدنویسی بتوانند برنامههای ساختهشده خود را روی طیف بیشتری از دستگاهها با فرمفکتورهای متفاوت منتشر کنند؛ اما با سقوط ویندوزفون، این رؤیای بلندپروازانه نیز در سراشیبی سقوط قرار گرفت.
پدر دنیای ویندوز سالها وقت و هزینهی خود را صرف کرد تا توسعهدهندگان را به استفاده از پلتفرم یونیورسال برای ساخت برنامههای ویندوزی ترغیب کند؛ تلاشی که امروز با کوبیدنِ میخی بر تابوتِ این پلتفرم، رسما نامؤفقبودنش اعلام شد. مایکروسافت ازاینپس به توسعهدهندگان بازی اجازه میدهد ساختههای خود در پلتفرم Win32 را بدون هیچگونه تغییر و تبدیلی وارد فروشگاه نرمافزاری مایکروسافت کنند.
فیل اسپنسر، رهبر بخش بازیها در مایکروسافت میگوید:
ما تشخیص دادیم پلتفرم Win32 فرمت دلخواه توسعهدهندگان و گیمرها برای ساخت و اجرای بازیها است؛ بنابراین، بسیار هیجانزدهایم اعلام کنیم ازاینپس، تمامی بازیهای Win32 بهصورتی بومی در فروشگاه نرمافزاری ویندوز پشتیبانی میشوند. چنین اتفاقی هم برای بازیسازان و هم برای گیمرها اختیارهای بیشتری بهارمغان میآورد و به افراد اجازه میدهد بهصورت آزادانه انتظارهای خود از اکوسیستم گیمینگ ویندوز را شخصیسازی و مدیریت کنند.
چنین تصمیمی تغییر رویکرد بزرگی برای فروشگاه نرمافزاری ویندوز است؛ بهویژه اینکه بازیهای ویدئویی یکی از محبوبترین دستهبندیها در میان فروشگاههای نرمافزاری هستند و معمولا آمار دانلود درخورتوجهی دارند. پیشتر، برای انتشار بازی در مایکروسافت استور بازیسازان باید ساختهی خود را در پلتفرم یونیورسال منتشر میکنند؛ پلتفرمی که هرگز نمیتوانست انتظارات بازیسازان از میزان شخصیسازی در بازیها را برآورده سازد.
این تغییر رویکرد بهوضوح در بخشهای دیگر نیز خود را نشان داده است. مایکروسافت مدتی پیش بهصورت رسمی استفاده از موتور رندرینگ کرومیوم را در مرورگر اج آغاز کرد تا در ویندوز ۷ و ویندوز ۸ و macOS نیز انتشار این مرورگر را شاهد باشیم؛ مرورگری که از آغاز انتشار با پافشاری روی پلتفرم UWP، تنها دردسترس کاربران ویندوز ۱۰ قرار داشت. جو بلفیوری، یکی از مقامهای بلندپایهی مایکروسافت، چندی پیش در مصاحبهای، از پلتفرم UWP بهعنوان سردرگمی و بادِ مخالف برای مایکروسافت اج یاد کرد.
وی دراینباره گفت:
گفتهی من بدینمعنا نیست پلتفرم یونیورسال اتفاق بدی بوده؛ بلکه منظورم این است که این پلتفرم بهاندازهی پلتفرمی ۳۵ساله بالغ و پخته نبود که برنامههای بسیاری برپایهی آن ساخته شدهاند.
روایتهای بسیاری دربارهی گلایهی مهندسان مایکروسافت و توسعهدهندگان شخص ثالث وجود دارد که از محدودیتهای پلتفرم یونیورسال ابراز نارضایتی میکنند. توسعهدهندگان برای ساخت برنامههای شخص ثالث دو انتخاب بیشتر نداشتند:
یا باید قید نسخههای قدیمی ویندوز را میزدند یا بهناچار باید با محدودیتهای پلتفرم یونیورسال کنار میآمدند. دراینمیان، اجرای برنامههای یونیورسال روی طیف گستردهای از دستگاهها مزیتی بود که برنامهنویسان را بهاستفاده از این پلتفرم ترغیب میکرد؛ اما با پایان دوران ویندوزفون، بعید میرسد توسعهدهندهای بهسمت این پلتفرم گام بردارد.
در جدیدترین اقدام نیز، مایکروسافت توسعهی نسخهی یونیورسال و مبتنیبر رابط کاربری لمسی آفیس را در حالت تعلیق نگه داشته با این توجیه که فعلا اولویت آنها تمرکز روی نسخههای تحتوب، iOS، اندروید و دسکتاپ خواهد بود. آفیس یکی از برنامههایی بود که مایکروسافت همواره از آن برای نمونهای از برنامهی یونیورسال کارآمد و پرکاربرد استفاده میکرد؛ اما امروز دیگر دوران فشار و تحمیلکردن نظرِ مایکروسافت به توسعهدهندگان پایان یافته است.
کوین گالو، رهبر بخش پلتفرم توسعهی ویندوز، چندی پیش از جداسازی ویژگیهای مفید و پرتقاضای پلتفرم یونیورسال برای استفاده در سایر پلتفرمها سخن گفته بود. ازاینپس، برنامههای ساختهشده برای ویندوز همگی نام «ویندوز اپ» را یدک خواهند کشید و دیگر مانند گذشته، استفاده از پلتفرمهای مختلف در نامگذاری اپلیکیشنها تأثیر نمیگذارد.
در سالهای گذشته، فروشگاه نرمافزاری ویندوز پرشده از اپلیکیشنهای تهی و بیکاربردی که حتی توسعهدهندگانشان میل و رغبتی به استفاده از آنها ندارند. رویکرد جدید مایکروسافت که تمرکز زیادی روی آزادیعمل توسعهدهندگان دارد، مدیرعامل استودیو بازیسازی اپیک گیمز را نیز بهوجد آورده است؛ مدیرعاملی که تا پیشازاین، یکی از منتقدان سرسخت رویکرد بسته مایکروسافت بود. او بارها در گفتههای خود از تلاش مایکروسافت بهواسطهی ویندوز ۱۰ برای ساخت پلتفرمی بسته انتقاد کرده بود که فروشگاه نرمافزاری، تنها راه ارتباط مشتری با توسعهدهنده است.
ردموندیها پیشتر با ویندوز ۱۰ S و ویندوز RT نشان داده بودند ابایی از محدودسازی کاربران به اپلیکیشنهای درون استور ندارند؛ اما اکنون شرایط بهطرز مثبتی تغییر کرده است. انتشار بسیاری از بازیهای ساختهشدهی مایکروسافت در فروشگاه استیم گواه این است که فیل اسپنسر بهعنوان رهبر بخش بازیها، نهتنها بخش خود را با تغییرات جدی روبهرو کرده، بلکه در تغییر فرهنگ کلی مایکروسافت نیز تأثیر بسزایی گذاشته است. حال، تنها باید صبر کنیم و ببینم آیا ناشران بازیها ساختههای خود را در مایکروسافت استور منتشر خواهند کرد یا خیر.