کمیته رکن چهارم – تلگرام یک سرویس پیام‌رسان (OTT) است که با دارا بودن برخی قابلیت ها نظیر ایجاد گروه و یا کانال به عنوان یک شبکه اجتماعی نیز مطرح شده است. این سرویس در مدتی که در کشور ما مورد استفاده قرار گرفته و اخیرا به عنوان پرکاربردترین سرویس ارتباطی مجازی جایگزین سرویس های دیگر نظیر وایبر و یا واتس اپ شده است.
به گزارش کمیته رکن چهارم،دلیل این رخداد را می‌توان سادگی استفاده از این ابزار و همچنین توانمندی های بالای امنیتی و امکانات متنوع آن و همچنین جذابیت های بصری نظیر استیکرها و محیط ساده و کاربرپسند آن دانست.
میزان کاربری از این ابزار در سطح جهانی نیز در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و بر اساس آمارهای رسمی بیش از صد میلیون کاربر در سراسر جهان از آن استفاده می‌کنند. این مسئله توجه به مسائل امنیتی و داشتن اطلاع کامل از ویژگی‌ها و امکانات حفاظت از اطلاعات شخصی در هنگام استفاده از آن را بیش‌ازپیش بااهمیت می‌سازد. با وجود ادعای توسعه‌دهندگان تلگرام مبنی بر امنیت و رمزگذاری کامل ارتباطات، داشتن آگاهی از روش های افزایش میزان امنیت در هنگام استفاده از آن و دانستن تمامی امکانات امنیتی و روش های حفظ حریم خصوصی مساله ای است که نه تنها در این ابزار بلکه در هر ابزار دیگری امری مهم و قابل توجه است. در این آگاهی‌رسانی و آگاهی‌رسانی بعد به بیان دقیق و جزئی امکانات و تنظیمات امنیتی و حفظ حریم خصوصی این ابزار ارتباطی پرداخته می‌شود. قابل توجه است که اکثر کارکرد‌های معرفی شده در این مطالب با کمی تغییرات در سایر برنامه‌های مشابه نیز موجود است.
تنظیمات امنیتی و حریم خصوصی نرم‌افزار
تلگرام نسبتا امکانات مناسبی برای محافظت از امنیت و حریم خصوصی کاربران ارائه داده است. برای دسترسی به این تنظیمات بر روی تلفن‌های همراه مبتنی بر سیستم عامل اندروید ابتدا در صفحه اصلی این نرم‌افزار گزینه (بالا سمت چپ) را انتخاب کنید. با انتخاب این گزینه منوی زیر نمایش داده می‌شود. در لیست نمایش داده‌شده وارد گزینه Setting شوید (در تلفن‌های مبتنی بر سیستم عامل iOS از همان ابتدا می‌توانید گزینه Settings در پایین سمت راست را انتخاب کنید).
با این کار منویی شامل انواع تنظیمات برنامه تلگرام نمایش داده می‌شود که یکی از آنها تنظیمات امنیت و حریم خصوصی است (شکل زیر).
صفحه اصلی تنظیمات مربوط به امنیت و حریم خصوصی افراد در تلگرام به شکل زیر است که در آن بخش‌های مختلفی وجود دارد و کاربر می‌بایست شناخت و آگاهی کافی از این امکانات و نحوه افزایش امنیت خود توسط آنها را داشته باشد. در ادامه به ترتیب به بیان بخش‌های مختلف و نحوه استفاده و کاربرد آنها خواهیم پرداخت.
تنظیمات مرتبط با حریم خصوصی
• مسدود نمودن کاربران (Block Users)
با استفاده از این امکان می‌توان افرادی را که برای کاربر ایجاد مزاحمت می‌کنند و یا شماره تماس‌های ناشناسی که با ارسال تبلیغات ناخواسته و هرزنامه‌ها موجب اتلاف زمان و انرژی کاربر می‌شوند را انتخاب و مانع مشاهده‌شدن توسط آنان شد. با وارد شدن به بخش Block Users صفحه‌ای مطابق شکل زیر ظاهر خواهد شد که در آن تمامی کسانی که شماره کاربری آنها توسط کاربر فیلتر شده اند قابل مشاهده خواهد بود.
با انتخاب علامت + در بالای صفحه کاربر وارد دفترچه تلفن خود به شکل زیر می شود که می تواند از آن لیست، افرادی را که می خواهد مانع ارتباط آنان در تلگرام شود انتخاب کند.
در صورت تمایل به خارج کردن افراد از لیست فیلتر‌شده کاربر می‌تواند با انتخاب فرد و و استفاده از گزینه Unblock وضعیت ارتباطی با فرد را به حالت طبیعی باز گرداند.
• مشاهده وضعیت فعالیت (Last Seen)
تلگرام به‌طور پیش‌فرض این امکان را می‌دهد که دیگران بتوانند فعال بودن و یا نبودن کاربر را رصد کنند و وضعیت برخط بودن حساب کاربری فرد را مشاهده کنند. با استفاده از امکان «مشاهده وضعیت فعالیت» می‌توان مشاهده وضعیت فعالیت کاربر توسط دیگران را محدود نمود. صفحه مرتبط با این امکان به شکل زیر است که در آن با انتخاب گزینه Everybody که همان گزینه پیش‌فرض است امکان مشاهده وضعیت فعال بودن در اختیار همگان قرار می‌گیرد. گزینه My Contacts این امکان را تنها به افراد موجود در لیست تماس‌های فرد می‌دهد و گزینه Nobody این امکان را کاملا محدود کرده و وضعیت فعالیت قابل مشاهده نخواهد بود. همچنین در بخش Add Exceptions می‌توان استثناهایی برای افراد معین جهت مشاهده وضعیت فعالیت ایجاد نمود. در این بخش با انتخاب Add Users فرد لیست تماس های خود را مشاهده می کند و می‌تواند افرادی را که می خواهد همواره از وضعیت فعال بودن و یا نبودن او اطلاع داشته باشند را انتخاب و برای آن ها استثنا قائل شود. در همه این موارد ذکر دو نکته ضروری است:
۱٫ اگر شما با یکی از روش‌های بالا مانع مشاهده وضعیت خود توسط شخص یا اشخاصی شوید، متقابلا خودتان نیز نمی‌توانید وضعیت ایشان را مشاهده فرمایید.
۲٫ با انجام تنظیمات این بخش، مشاهده وضعیت شما توسط کاربران دیگر به طور کامل قطع نمی‌شود. بلکه وضعیت شما به صورت تقریبی (با کلماتی مانند Last Seen Recently) نمایش داده می‌شود.
• امکان افزوده شدن به گروه‌ها (Groups)
به‌طور پیش‌فرض تنظیمات تلگرام به صورتی است که دیگران در صورت دسترسی به شماره تماس و مشخصات کاربر می‌توانند او را در هر گروه تشکیل‌شده در فضای تلگرام بیفزایند. این امر ممکن است مسائل و مشکلاتی را برای کاربران به وجود آورد و موجب ایجاد مزاحمت برای آنان شود. در این بخش این امکان برای کاربر وجود دارد که این وضعیت را محدود کرده و اجازه افزوده‌شدن به گروه‌های ایجادشده توسط افراد ناشناس را ندهد. در شکل زیر صفحه تنظیمات مربوطه نشان داده‌شده است که در آن گزینه Everybody (حالت پیش‌فرض) امکان افزوده‌شدن فرد به گروه ها را به همگان می‌دهد. با انتخاب گزینه My Contacts تنها افرادی که لیست در دفترچه تلفن کاربر هستند این امکان را دارند. همچنین مشابه تنظیمات مربوط به مشاهده وضعیت فعالیت، با استفاده از افزودن استثناها در قسمت Add Exceptions امکان اضافه‌شدن به گروه‌ها را می‌توان محدودتر کرد. با انتخاب Add Users در مقابل گزینه Always Allow می‌توان به افراد خاصی امکان افزودن کاربر به گروه ها را بدهیم و در مقابل گزینه Never Allow این امکان را می دهد که از برخی افراد موجود در لیست تماس قابلیت اضافه‌کردن کاربر در گروه های مختلف را سلب کنیم.
در آگاهی‌رسانی بعد به آموزش استفاده از تنظیمات مرتبط با امنیت مانند ایجاد قفل ورودی و تایید دو مرحله‌ای می‌پردازیم و سپس به آموزش نحوه گفتگوی محرمانه در این نرم‌افزار می‌پردازیم.
منبع:رسانه خبری امنیت اطلاعات
