کمیته رکن چهارم -تاریخچه مختصری از رایانش شخصی مملو از پیشرفت در بهره‌وری، قدرت پردازش و سرگرمی است. از واژه پردازی تا ایمیل و گستره جهانی وب، فناوری رایانه برای همیشه روشی که کار و بازی انجام می دهیم را تغییر داده است. با این وجود، به همراه هر فناوری جدید ممکن است روش هایی نیز برای مجرمان به منظور انجام کارهای غیر قانونی فراهم شود. یکی از این روش ها جاسوس‌افزار است.
چگونه از مواجهه با جاسوس‌افزار اجتناب کنیم؟
بنابر آمار و ارقام ارائه شده از چندین منبع، نخستین استفاده از اصطلاح جاسوس‌افزار به پستی در سال ۱۹۹۴ که پیرامون مدل کسب و کار مایکروسافت منتشر شد، باز می گردد. پس از آن، این اصطلاح برای توصیف دستگاه های مورد استفاده برای جاسوسی مانند دوربین های کوچک و میکروفن ها بکار گرفته شد. زون لب، یک شرکت امنیت نرم افزار، در سال ۲۰۰۰ مطلبی را منتشر کرد که در آن جاسوس‌افزار به معنی فعلی خود برای نخستین بار مورد استفاده قرار گرفت.
جاسوس‌افزار نرم افزاری است که در یک رایانه ساکن می شود و ارسال اطلاعات به خالق خود را انجام می دهد. این اطلاعات ممکن است شامل عادات وبگردی، جزئیات سیستم، گذرواژه ها و اطلاعات ورود به حساب کاربری و … باشند. بسیاری از برنامه های جاسوس‌افزار بیش از آن که خطرناک باشند، آزار دهنده هستند و اقدام به نمایش تبلیغات پاپ آپ و یا جمع آوری آدرس های ایمیل برای استفاده در کمپین های هرزنامه (اسپم) می کنند. حتی این قبیل برنامه ها نیز زمان و منابع پردازشی ارزشمند کاربر را هدر می دهند.
جاسوس‌افزار اغلب خود را در پوشش یک نرم افزار رایگان مانند یک بازی یا نرم افزار ارتقا بهره‌وری پنهان می کند. زمانی که این برنامه در رایانه قربانی دانلود می شود، به طور معمول عملکرد وعده داده شده را ارائه می کند اما در پس پرده جاسوس‌افزار اقدام به جمع آوری اطلاعات و ارسال آنها به مقر اصلی خالق خود می کند.
در بسیاری موارد، فعالیت های پنهانی جاسوس‌افزار به وضوح در توافقنامه مجوز کاربر نهایی که طی فرآیند نصب نشان داده می شود، توضیح داده شده است. توسعه دهنده جاسوس‌افزار با این اقدام خود را از پیگرد قانونی محافظت می کند زیرا آنها می توانند این مساله را اثبات کنند که قربانی از محتوای برنامه و عملکرد آن در هنگام نصب آگاهی داشته است. اما بسیاری از ما این توافقنامه ها را مطالعه نمی کنیم زیرا بسیار طولانی، کسل کننده و دارای اصطلاحاتی با درک سخت هستند.
آثار جاسوس‌افزار
در خوش خیم‌ترین حالت، جاسوس‌افزار می تواند اطلاعات مربوط به عادات وبگردی کاربر را جمع آوری کرده و اقدام به نمایش تبلیغات برای محصولات و خدمات مشخص نماید. همچنین، جاسوس‌افزار می تواند رایانه قربانی را به یک سیستم زامبی مبدل کند و اقدام به ارسال هرزنامه به مخاطبان وی و افراد دیگر نماید.
سیستم قربانی می تواند به عنوان محلی برای ذخیره داده ها مانند فهرست های ایمیل، اطلاعات شخصی یا تصاویر غیر قانونی استفاده شود.
برخی برنامه های جاسوس‌افزار برای کسب اطلاعات هر کلیک ماوس و ضربه به صفحه کلید طراحی شده اند که به هکرها اجازه می دهند به طور همزمان قربانی را در وب دنبال کرده و هنگامی که وی اطلاعاتی حساس مانند نام کاربری و گذرواژه بانکداری اینترنتی خود را وارد می کند، آنها را سرقت کنند.
اجتناب از جاسوس‌افزار
هنگامی که بحث جاسوس‌افزار مطرح می شود بهترین دفاع در حمله است. اتخاذ اقدام های محافظتی از قربانی شدن کاربر در دام جاسوس‌افزارها جلوگیری می کنند. اقدام های مختلفی برای پیشگیری از به دام افتادن توسط جاسوس‌افزارها وجود دارند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم:
همواره سیستم عامل خود را به روز نگه دارید. در آپدیت هایی که برای سیستم عامل رایانه ها عرضه می شوند، حذف و پیشگیری از تهدیدهای جاسوس‌افزارها نیز مد نظر قرار می گیرد.
یک نرم افزار ضد ویروس در رایانه خود نصب کرده و آن را همواره به روز نگه دارید. نرم افزارهای ضد ویروس مختلفی در دسترس هستند که برخی از آنها حتی رایگان هستند.
چگونه از مواجهه با جاسوس‌افزار اجتناب کنیم؟
فایل ها و اشتراک‌افزارها را از منابع ناشناس دانلود نکنید. برای دانلود آن چه نیاز دارید منابع قابل اعتماد و مطرح را مد نظر قرار دهید.
هنگامی که نرم افزاری را دانلود می کنید توافقنامه مجوز کاربر نهایی را پیش از نصب آن مطالعه کنید. اگر دچار تردید هستید، از نصب نرم افزار خودداری کنید.
روی تبلیغات پاپ آپ برای نرم افزارهای رایگان کلیک نکنید. در بیشتر موارد این تبلیغات حتی اگر لوگو و نام شرکتی مطرح را مشاهده کنید، جعلی هستند. این روشی محبوب برای توزیع جاسوس‌افزارها و بدافزارها است.
سطح امنیتی مرورگر و سیستم عامل خود را حداقل روی تنظیمات متوسط (یا بالاتر) قرار دهید تا بهترین نتیجه را کسب کنید. ممکن است پیام های هشدار بیشتری را در این حالت مشاهده کنید اما این بهای اندکی است که برای تامین امنیت خود می پردازید.
از مشاهده وب سایت های مشکوک پرهیز کنید. اگر وارد وب سایتی شده اید که عجیب به نظر می رسد بهتر است هرچه زودتر از آن خارج شوید.
اگر هنگام مشاهده یک وب سایت هشدار ویروس روی آن نمایش داده شد حتی برای بستن نیز روی آن کلیک نکنید. وارد Task Manager شده و از فرمان End Task برای بستن پنجره استفاده کنید. سپس با استفاده از نرم افزار ضد ویروس خود دستگاه را به طور کامل اسکن کنید.
اگر درباره منبع یک ایمیل مطمئن نیستید هیچ گاه آن و یا فایل های پیوست موجود در آن را باز نکنید.
حذف جاسوس‌افزار
اگر به رغم تمامی تلاش هایی که انجام داده اید، رایانه شما با جاسوس‌افزار آلوده شده است به سرعت از کار با آن دست کشیده و اتصال اینترنت را قطع کنید تا ارسال اطلاعات به خالق جاسوس‌افزار متوقف شود. با استفاده از نرم افزار ضد ویروس دستگاه خود را اسکن کنید. برقراری تماس با افراد آگاه و کارشناسان به عنوان مثال شرکت ارائه دهنده خدمات اینترنتی شما برای فراگیری چگونگی مقابله و حذف جاسوس‌افزارها اقدامی عاقلانه است.
نرم افزار ضد ویروس یا ضد جاسوس‌افزار به روز احتمالا مشکل را شناسایی کرده و اقدام های لازم را برای مقابله با آن به کاربر پیشنهاد می دهد. بر همین اساس است که سیستم عامل و نرم افزار ضد ویروس خود را همواره باید به روز نگه دارید.
اگر این تلاش ها موفقت آمیز نبود باید هارد درایو خود را فرمت کنید و سیستم عامل و برنامه های دیگر را دوباره نصب کنید. اگرچه این فرآیندی زمانبر و آزار دهنده است اما برای پاکسازی سیستم و حذف برنامه ها و داده های ناخواسته و بلا استفاده ضروری است.
در شرایطی که تعداد تهدیدهای که رایانه ها را هدف قرار داده اند روز به روز افزایش می یابد اما مکانیزم های دفاعی نیز برای حفاظت از آنها از نظر تعداد و پیچیدگی رو به افزایش هستد. امروزه بیشتر کاربران قادر به محافظت از خود در برابر جاسوس‌افزارها با استفاده از نرم افزارهای ضد ویروس مشهور و سیستم عامل های به روز هستند.
منبع:رسانه خبری امنیت اطلاعات
