کمیته رکن چهارم – باستان‌شناسان با استفاده از فناوری پیشرفته لیدار موفق به کشف هزاران سازه باستانی تمدن مایا، از جمله اهرام و شهرهای گمشده، در جنگل‌های متراکم ایالت کامپچه در مکزیک شدند. در این پروژه، بیش از ۶۶۰۰ سازه باستانی که به تمدن قدرتمند مایا در شبه‌جزیره یوکاتان تعلق دارند، شناسایی شده و چشم‌انداز تازه‌ای از این تمدن باستانی را به نمایش گذاشته است.
داده‌های لیدار، ‘LiDAR ‘Light Detection and Ranging که با تاباندن پالس‌های لیزر به سطح زمین و ثبت زمان بازگشت آن‌ها از موانع مختلف به دست می‌آیند، به پژوهشگران کمک می‌کنند تا نقشه‌ای دقیق از سطح زمین در زیر پوشش گیاهی تهیه کنند. این فناوری، که به شناسایی مناطق پنهان و دور از دسترس کمک می‌کند، برای کاربردهای بسیاری از جمله نقشه‌برداری توپوگرافی، جنگلداری، مطالعات ساحلی، نظارت بر زیرساخت‌ها و مهم‌تر از همه باستان‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. داده‌های لیدار به‌صورت ابر نقاط در فضای سه‌بعدی ثبت می‌شوند و قابلیت پردازش برای ایجاد مدل‌های دیجیتال و نقشه‌های پیچیده را دارند.
به گزارش کمیته رکن چهارم، تیم تحقیقاتی توانست با استفاده از لیدار، در مساحتی حدود ۴۷ مایل مربع ساختارهای پنهان تمدن مایا را شناسایی کند، کشفی که پیش از این با روش‌های سنتی به علت تراکم پوشش گیاهی امکان‌پذیر نبود. لوک آلد-توماس، باستان‌شناس دانشگاه تولین، اشاره کرد که استفاده از لیدار به محققان اجازه داد بدون نیاز به تخریب پوشش گیاهی، ساختارهای عظیم و شبکه‌های پیچیده معماری این تمدن را در عمق جنگل آشکار کنند.
نتایج این تحقیق که در مجله علمی Antiquity منتشر شده، به شناسایی شهری کامل با نام «والریانا» انجامید. این شهر شامل دو مرکز بزرگ معماری یادمانی، شبکه‌های پیچیده مهندسی و مناطق پر تراکم سکونتی است که نشان از برنامه‌ریزی شهری پیشرفته مایا دارد. یافته‌ها نشان می‌دهند که علاوه بر سکونتگاه‌های کوچک، یک شهر بزرگ با اهرام و بناهای سنگی نیز در این منطقه وجود داشته که ساکنان محلی طی سال‌ها برای کشاورزی از آن استفاده کرده بودند، بدون اینکه از ارزش تاریخی آن مطلع باشند.
این کشف بزرگ، که حتی برای دولت مکزیک نیز ناشناخته بود، بار دیگر اهمیت فناوری لیدار را در باستان‌شناسی مدرن به اثبات می‌رساند. لیدار این امکان را فراهم کرده که دانشمندان بدون تخریب محیط‌زیست، به اطلاعات ارزشمندی از تمدن‌های گمشده دست یابند. یافته‌های جدید نشان می‌دهند که در اعماق جنگل‌های مزوامریکا، هنوز رازهای بسیاری از تمدن‌هایی مانند مایا پنهان مانده است.
