کمیته رکن چهارم – در جلسه اخیر شورای عالی فضای مجازی که عصر سه‌شنبه، ۴ دی ۱۴۰۳ برگزار شد، واتس‌اپ و گوگل‌پلی رفع فیلتر شدند. این تصمیم با اجماع رأی مثبت اعضای شورا گرفته شد. هرچند به ظاهر گامی مثبت به نظر می‌رسد، اما همچنان با ابهام‌های جدی درباره اهداف و محدودیت‌های پشت پرده همراه است.
به گزارش کمیته رکن چهارم، این جلسه با اجماع اعضای شورا به نتیجه رسید. در حالی که رفع فیلتر این پلتفرم‌ها به‌عنوان بخشی از برنامه‌ای چهار مرحله‌ای اعلام شد، مراحل بعدی این طرح نشان‌دهنده اعمال محدودیت‌های جدید بر سایر پلتفرم‌ها، تقویت فشار بر کاربران، و مشروط کردن استفاده از سرویس‌های خارجی به قوانین داخلی است.
مرحله اول این برنامه شامل بازگشایی واتس‌اپ و گوگل‌پلی همراه با تخصیص منابع بیشتر به پلتفرم‌های داخلی و حمایت‌های تبلیغاتی است. اما در مراحل بعدی، برنامه‌هایی مانند محدودسازی تلگرام به توافقات خاص، ارائه یوتیوب از طریق درگاه‌های تحت نظارت، و اعمال قوانین سخت‌گیرانه علیه کاربران پلتفرم‌های خارجی غیرمجاز پیش‌بینی شده است.
در کنار این موارد، اقداماتی نظیر جرم‌انگاری فروش ابزارهای دور زدن فیلترینگ، ممنوعیت استفاده رسمی از پلتفرم‌های خارجی در نهادهای دولتی، و طرح‌های جدید برای کنترل شدیدتر محتوای دیجیتال نگرانی‌هایی را درباره تشدید نظارت بر فضای مجازی ایجاد کرده است.
هرچند رفع فیلترینگ دو پلتفرم محبوب ممکن است با استقبال عمومی مواجه شود، اما تأکیدات مکرر شورای عالی بر حکمرانی قانونمند و برخورد با تخلفات، این شائبه را ایجاد می‌کند که این اقدام نه در راستای احترام به حق دسترسی آزاد به اطلاعات، بلکه ابزاری برای کنترل بیشتر فضای مجازی باشد.
در پایان جلسه، رئیس‌جمهور دستور تشکیل کارگروهی ویژه برای بررسی جزئیات این طرح صادر کرد. با این حال، سابقه چنین کارگروه‌هایی اغلب به تصمیم‌گیری‌هایی ختم شده که به جای تسهیل دسترسی کاربران، نظارت و محدودیت‌های بیشتری را تحمیل کرده است. این پرسش مطرح است که آیا این کارگروه واقعاً به دنبال رفع مشکلات کاربران خواهد بود یا مسیر تازه‌ای برای اعمال کنترل‌های گسترده‌تر بر فضای مجازی باز خواهد کرد؟
