کمیته رکن چهارم – پس از انتشار اخبار رسوایی فیسبوک و کمبریج آنالیتیکا، پرسش مهمی نزد کاربران مطرح شده است: آیا تلگرام و سیگنال از اطلاعات ما حفاظت می‌کنند یا تهدیدی برای جامعه هستند؟
به گزارش کمیته رکن چهارم،رسوایی اخیر فیسبوک و کمبریج آنالیتیکا و ناتوانی این شبکه‌ی اجتماعی در حفاظت از اطلاعات شخصی کاربرانش، موجب شد افرادی که خواهان تصویب مقررات امنیتی شدیدتر هستند، با پرسش مهمی روبه‌رو شوند. آیا چیزی تحت عنوان حریم شخصی بیش از اندازه وجود دارد؟
بررسی‌های اخیر در مورد شرکت تحلیل داده‌ی کمبریج آنالیتیکا نشان می‌دهند که چگونه بازیگران بحث‌برانگیز می‌توانند از قدرت شبکه‌هایی که نقش فزاینده‌ای در جامعه بر عهده دارند، سوءاستفاده کنند. فیسبوک ادعا می‌کند که کمبریج آنالیتیکا سیاست‌های حریم شخصی این شرکت را نقض کرده است؛ اتهامی که طرف مقابل آن را انکار می‌کند. این شرکت تحلیل داده که وظیفه‌ی مشاوره به کارزار انتخاباتی دونالد ترامپ را بر عهده داشت، داده‌های ۵۰ میلیون حساب کاربری فیسبوک را بدون اطلاع صاحبان آن‌ها جمع‌آوری کرده و مدعی شده بود که می‌تواند با پیش‌بینی خصوصیات شخصیتی افراد، تأثیرگذاری تبلیغات را افزایش دهد.
قانونگذاران، کمیسیون تجارت فدرال آمریکا و دیگر سازمان‌ها اکنون مشغول در نظر گرفتن قوانینی برای حفاظت از حریم شخصی کاربران شبکه‌های اجتماعی نظیر فیسبوک هستند. البته این تلاش‌ها در مراحل ابتدایی باقی می‌مانند؛ اما حتی شرکت‌های فناوری نیز تلویحا از انتظار خود برای تصویب برخی از مقررات در آینده‌ی نزدیک صحبت کرده‌اند.
با این وجود، برخی از سازمان‌های مجری قانون از جمله پلیس فدرال آمریکا (FBI) و مدافعان امنیت ملی به این نکته اشاره می‌کنند که حریم شخصی بیشتر و کمتر از حد لازم، می‌تواند به یک‌اندازه مضر باشد. بازیگران بد با بهره‌گیری از هر دو وضعیت، در شبکه‌هایی که بیش از حد آزاد هستند، از افراد سوءاستفاده می‌کنند یا در سامانه‌های بیش از حد بسته، آزادانه به انجام فعالیت‌های مخرب می‌پردازند.
سازمان‌های مجری قانون از دسترسی به داده‌های کاربران به‌عنوان ابزاری مهم برای ردیابی مجرمان یا جلوگیری از حملات تروریستی استفاده می‌کنند. به همین دلیل، آن‌ها از مدت‌ها پیش نسبت به تصویب مقررات بیشتری که می‌تواند تهدیدکننده‌ی امنیت ملی باشد، انتقاداتی مطرح کرده‌اند.
تلگرام یک نمونه از سرویسی است که امنیت کامل به کاربران ارائه می‌دهد. این پیام‌رسان از رمزنگاری دو طرفه (End to end) بهره می‌گیرد و سرورهای آن در کشوری مستقر شده که خارج از دسترسی مراجع قانونی است؛ استفاده از این سرویس نیز دشواری خاصی ندارد و برای افرادی که نگران جاسوسی حکومت‌ها و خرابکاران شخص ثالث هستند، انتخابی ایده‌آل محسوب می‌شود. با این وجود، شهرت تلگرام یک شمشیر دو لبه بوده است.
کلینتون واتس، مدرس ارشد مرکز امنیت سایبری و امنیت ملی دانشگاه جورج واشنگتن، می‌گوید چنین اپلیکیشن‌هایی یک نگرانی عمده برای مجریان قانون هستند. وی در این باره می‌گوید:
این اپلیکیشن‌ها برای گروه‌های تروریستی که خواستار شبکه‌سازی، انتشار پیام‌های خود و جذب اعضای جدید هستند، ابزاری بی‌نظیر محسوب می‌شوند.
پس از آنکه شرکت‌های فناوری آمریکایی نظیر توییتر در همکاری با سازمان‌های دولتی، حساب‌های کاربری و محتوای ترویج‌دهنده‌ی خشونت را حذف کردند، تلگرام به انتخاب اصلی داعش و دیگر گروه‌های افراطی تبدیل شد.
حکومت‌ها برای مقابله با این وضعیت، منابع اندکی در اختیار دارند. روسیه تهدید می‌کند در صورتی که این اپلیکیشن داده‌های کاربران را تحویل ندهد، آن را مسدود خواهد کرد.
کلینتون واتس که پیش از این به‌عنوان مامور ویژه‌ی اف‌بی‌آی در واحد مبارزه با تروریسم مشغول به کار بود، می‌گوید سازمان‌های مجری قانون برای نفوذ به فضاهای اینترنتی ایمن باید مأموران مخفی و اطلاعاتی بسیار بیشتری به کار بگیرند.
برخی از شرکت‌های آمریکایی در حال حاضر بدون توجه به نگرانی‌های عمده در مورد مقررات جدید، حتی نسبت به تلگرام امنیت بیشتری ارائه می‌دهند. سیگنال که شرکتی مستقر در سان‌فرانسیسکو محسوب می‌شود، یکی از نمونه‌های موفق‌تر در حال ظهور است. این شرکت می‌گوید تمام اطلاعات کاربران را به‌محض آنکه دیگر برای برقراری ارتباط نیازی به آن‌ها نباشد، حذف می‌کند و امکان دسترسی به داده‌های شخصی کاربران را به‌کلی از بین می‌برد.
این مسئله موجب می‌شود که سیگنال در مقایسه با نمونه‌های دیگر نظیر واتساپ، سرویس پیام‌رسان رمزنگاری‌شده‌ی محبوبی که فیسبوک آن را در سال ۲۰۱۴ به تصاحب خود درآورد، امنیت بیشتری داشته باشد. واتساپ اطلاعات مختلف را ذخیره می‌کند؛ برای مثال، می‌داند که کاربران با چه کسانی در چه زمانی ارتباط برقرار کرده‌اند.
موکسی مارلین‌اسپایک، بنیان‌گذار سیگنال، در وب‌سایت این شرکت نوشته است:
هنگامی که احضاریه‌ای برای دسترسی به داده‌های کاربران دریافت می‌کنیم، چیزی جز یک برگ کاغذ خالی برای ارسال به آن‌ها نداریم.
ناظران هشدار می‌دهند که جنبش «فیسبوک را حذف کن» (detelefacebook#) کاربران بیشتری را به سمت استفاده از این سامانه‌های ایمن سوق خواهد داد.
پاول دوروف، کارآفرین روسی و بنیان‌گذار تلگرام، می‌گوید این سرویس در ماه مارس به آمار ۲۰۰ میلیون کاربر فعال دست پیدا کرد. وی هفته‌ی گذشته در پستی نوشت:
ما با بازاریاب‌ها، استخراج‌گران داده یا سازمان‌های دولتی معامله نمی‌کنیم. تلگرام برای ما یک ایده است: هرکس در این سیاره حق دارد آزاد باشد.
دوروف از زمان ترک روسیه و پس از آنکه با دستور دادگاه مبنی بر تحویل کلید‌های رمزنگاری به سرویس‌های اطلاعاتی روبه‌رو شد، تا به‌حال چندین بار محل استقرار شرکت را تغییر داده و در حال حاضر در امارات متحده عربی مستقر شده است.
شرایط استفاده از تلگرام ساده است و شامل ممنوعیت دعوت به خشونت، محتوای مستهجن (پورنوگرافی) و نقض حق تکثیر (کپی‌رایت) در کانال‌های عمومی می‌شود. این اپلیکیشن نمی‌تواند در رابطه با کانال‌های خصوصی اقدامی انجام دهد؛ زیرا تمام محتوای خصوصی رمزنگاری می‌شود و دسترسی به آن حتی برای خود شرکت نیز تا حد زیادی غیر ممکن است. تیم مطبوعاتی تلگرام به درخواست‌های مکرر وال استریت ژورنال مبنی بر اظهار نظر در این باره واکنشی نشان نداد؛ اما این شرکت می‌گوید روزانه هزاران کانال عمومی را به دلیل ترویج خشونت یا محتوای افراطی می‌بندد.
پس از حمله‌ی ماه اخیر فرانسه که در طی آن ردوان لاکدیم، مسلمان ۲۵ ساله‌ی مراکشی، به پلیس تیراندازی کرد و تعدادی را در یک سوپرمارکت کوچک گروگان گرفت، مشخص شد که چگونه شبکه‌های ایمن فرصت افزایش جذب اعضا و انتشار پروپاگاندا در اختیار تروریست‌ها قرار می‌دهند.
به گزارش شرکت SITE Intelligence Group، حامیان داعش با بهره‌گیری از کانال‌های تلگرام به‌سرعت امکان تجدید قوا را به دست آوردند و با استفاده از این فرصت، دیگران را به انجام فعالیت و راه‌اندازی یک کارزار عمومی در توییتر دعوت کردند.
جسی مورتون، از اعضای سابق القاعده که مسئول جذب اعضا برای این گروه تروریستی بود و اکنون به‌عنوان هماهنگ‌کننده در مؤسسه‌ی گفتگوی راهبردی علیه شبکه‌های افراطی فعالیت می‌کند، می‌گوید:
اکنون که شرکت‌های آمریکایی تا حد زیادی با مقامات دولتی همکاری می‌کنند، اپلیکیشن‌هایی نظیر تلگرام پلتفرمی در اختیار تروریست‌ها قرار می‌دهند تا با استفاده از آن به تحریک اعضا به انجام فعالیت‌های بنیادگرایانه بپردازند و با این کار شکافی مهم را در بازار پر می‌کنند. افرادی که تعهد بیشتری دارند و متوجه خطر بزرگ‌تری می‌شوند، همچنان می‌توانند پروپاگاندای عمومی را مشاهده کنند. این یک فرآیند فریبنده است.
