کمیته رکن چهارم – بهدنبال شیوع کرونا میلیونها کودک در سراسر جهان از رفتن به مدرسه بازمانده و خانه نشین شدهاند و دراین میان والدین نگران نقض حریم خصوصی کودکان خود هستند چرا که این قشر، ساعات زیادی آنلاین هستند و اگر آموزشهای لازم را نبینند، احتمال سوءاستفاده از آنان دراین فضا وجود دارد. دولت بریتانیا تصمیم گرفته است در شرایط کنونی یک مدرسه مجازی امنیت سایبری راهاندازی کند که میتوان آن را نخستین مدرسه درنوع خود در جهان دانست. این مدرسه راهکارهایی برای محافظت از کودکان در برابرهکرها ارائه میدهد و البته تلاشی برای پر کردن خلأ و کمبود نیروهای متخصص حوزه امنیت سایبری دراین کشور نیز خواهد بود.
به منظور تأسیس مدرسه مجازی Cyber Discovery، دولت بریتانیا همکاریهایی را با انستیتوSANS، یک سازمان آموزش حرفهای، وزارت فرهنگ، رسانه و ورزش(DCMS) و همچنین مرکز امنیت ملی سایبری(NCSC) آغاز کرده است.
«جیمز لین» مدیر ارشد فناوری درSANS و یکی از بازوهای اصلی ایجاد این مدرسه مجازی گفت: امنیت سایبری رشتهای جذاب و سرشار از فرصتهایی برای نوآوری است و همچنین میتواند دنیای آنلاین را بیش ازهمیشه امن کند. این، فرصتی برای کودکان خانه نشین در روزهای کرونایی است که بهجای گشتوگذار بیهدف در وب سایتها، همانطور که«شرلوک هولمز» در دنیای واقعی مجرمان را زیر ذره بین خود قرار میداد، آنها هم مجرمان سایبری را در فضای آنلاین ردیابی کنند و به شرلوک هولمزهای کوچک دیجیتال تبدیل شوند.
در این مدرسه آنلاین، روزانه ۴۵دقیقه برنامههای لایو با تمرکز بر آموزش برنامه نویسی، کدگذاری، آشنایی با الگوریتمها، امنیت آنلاین، هک اخلاقی و مهندسی اجتماعی(social engineering) در اختیار دانشآموزان ۱۳ تا ۱۸ساله قرار میگیرد.
به اعتقاد دولت بریتانیا هرچند مدارس تعطیل هستند ولی از همین فرصت میتوان بهترین بهره را گرفت تا کودکان با استفاده از دورههای آنلاین مدرسه مجازی امنیت سایبری، امیدهایی برای تأمین امنیت سایبری این کشور درآینده باشند. درهمین راستا و بهمنظور شناسایی استعدادها و آموزش از سنین پایین، کودکان بیشاز ۲۰۰ چالش امنیت سایبری را پشت سر میگذارند و عملاً در قالب گیمهایی خاص به کدنویسی، کرک کردن(crack) کدها، رمزگذاری، رمزگشایی، شناسایی حفرههای امنیتی و وصله کردن آنها میپردازند و حتی در مراحل بالاتر یک حمله سایبری را در قالب چارچوبهایی خاص انجام میدهند تا با نحوه عملکرد هکرها بیشتر آشنا شوند.
این شرلوک هولمزهای کوچک در بخشی دیگر از برنامههای درسی این مدرسه آنلاین، بهصورت هفتگی در وبینارهایی خاص (همایش آنلاین و مخفف اصطلاح Web-based seminar) شرکت میکنند تا کارشناسان امنیت اطلاعات درباره رشتههای امنیتی از جمله جرمیابی دیجیتال (Digital Forensic)، رمزنگاری و سیستمهای عامل برای آنها صحبت کنند.
این مدرسه قرار است در سه ماهه تابستان یا تا هر زمانی که قرنطینه و تعطیلی مدارس ادامه یابد، همچنان برپا باشد و البته شرکت در آن برای همه دانشآموزان بریتانیایی رایگان است.
اما گفته میشود از میان این دانشآموزان تعدادی بهعنوان برگزیده انتخاب خواهند شد تا بهصورت حضوری سر کلاس درس مشغول یادگیری امنیت سایبری باشند و در همین راستا امریکا نیز خواستار استفاده دانشآموزانش ازاین کلاسهای مجازی شده است و قرار است این کلاسها در امریکا دوهفته بعد از بریتانیا برگزار شود اما دانشآموزان برای حضور در این مدرسه مجازی، باید شهریه پرداخت کنند.
بازی به وقت آموزش
بیشتر برنامهها دراین مدرسه بر مبنای تاکتیکهای بازی است. همه بازیها با سن کودکان متناسب بوده و تفریح، خلاقیت و تحلیل را بههمراه دارد. یکی از برنامههای این مدرسه سایبری مجازی، ازسوی آژانس ملی جرم و چالش امنیت سایبری بریتانیا ارائه خواهد شد.
این آژانس یک بازی خاص با نام free CyberLand game را بهعنوان بخشی از تکالیف درسی در اختیار کودکان قرار میدهد. این کاربران کوچک باید از یک شهر مجازی در مقابل هکرها محافظت کنند و درعین حال مهارتهای امنیت سایبری در ردههای بالاتر را نیز بیاموزند. دراین بازی، تعدادی ساختمان دیده میشود و کاربردرهرساختمان این سرزمین سایبری، با چالشهایی مواجه است پس باید با کمک توانمندیها و مهارتهای سایبری خود، با آنها مقابله و امتیاز جمع کند. اگر کودک بتواند از همه ساختمانها در مقابل هکرها دفاع کند یک کد عبور دریافت میکند و میتواند وارد مراحل بعدی شود. دراین بازی کودک درست مانند یک مأمور آژانس امنیت سایبری کار میکند و اگر موفق شود قبل از هکرها حفرههای امنیتی را پیدا کند امتیازهایی ویژه میگیرد و میتواند امیدوار باشد که در ردیف استعدادهای خاص این رشته قرار خواهد گرفت.
بهکودکان با استعداد اجازه داده میشود تا از همان ابتدای آموزش در به دام انداختن بدافزارهایی که در زمان شیوع کرونا فعال شدهاند به افراد حرفهای و هکرهای کلاه سفید کمک کنند یا به یاری بیمارستانهایی بشتابند که اکنون زیر تیغ هکرها قرار دارند. یکی دیگر از بازیهای مورد استفاده دراین مدرسه، CyberStart Game است که کودکان در این بازی باید با چالشهای زیادی دست و پنجه نرم کنند تا علاوه بر آموختن مهارتهای تکنیکی، ذهن آنها نیز خلاقتر شود.
کودکان همچنین به فعالیت در آزمایشگاههای مؤسسه EC-Council نیازدارند که یکی از معتبرترین کمپانیهای فعال در دنیای امنیت و ارائه دهنده دورههای امنیت از سطح مقدماتی تا سطح پیشرفته است. این مؤسسه که با وزارت دفاع بریتانیا و وزارت کشور نیز همکاری دارد هنوز اعلام همکاری نکرده ولی انتظار میرود این موضوع انجام شود و سطح دانش این کاربران کوچک را تا حد زیادی بالا ببرد.
طراحان این مدرسه سایبری معتقدند دانشآموزان پس از شرکت در این آزمایشگاهها میتوانند در قالب گروههای هکری، کار تیمی را نیز تجربه کنند. گفتنی است که در این مدرسه مجازی، امتحان نهایی در پایان هر ترم وجود ندارد ولی هردانشآموز پروژه سایبری مخصوص به خود را دارد که باید ارائه بدهد.
کمبود نیروی متخصص امنیت سایبری در جهان
کمبود نیروی متخصص در حوزه امنیت سایبری در روزهای کرونایی که فرصتی مناسب بهدست هکرها افتاده، بیش از پیش به چشم میآید و بسیاری معتقدند بریتانیا ایجاد مدرسه سایبری مجازی خود را در راستای پرکردن این خلأ در آینده کلید زده است. بههرحال هم دولت بریتانیا و هم بخش خصوصی نیاز به نیروی متخصص بیشتری در حوزه امنیت سایبری دارند. البته این موضوع محدود به بریتانیا نیست چرا که پیش از بحران کرونا و اثرات اقتصادی شدید آن، تخمین زده شده بود که در جهان بیش از۴میلیون کمبود نیرو دراین زمینه وجود دارد و باید همه کشورها برای آن فکری کنند تا عرصه برمجرمان سایبری تنگتر شود.
بریتانیا پیش ازاین نیزبرای آموزش و شرکت دادن کودکان در برنامههای امنیت سایبری تلاشهایی داشته است واز سال گذشته با تصویب قانونی با نام Hack_Right، نوجوانان را از فعالیتهای غیرقانونی هک کردن به گروههای هک اخلاقی و دستیار آژانسهای امنیت سایبری هدایت میکند. به اعتقاد نمایندگان موافق این طرح ها در مجلس عوام انگلیس، همه تحقیقات جرایم سایبری نباید به هکرهایی با دستبند ختم شود و اگر مجرمان در گروه سنی ۱۲ تا ۲۳سال قرار داشته باشند از ظرفیت آنها به نفع دولت استفاده میشود. گفتنی است که دولت بریتانیا تنها درسال گذشته موفق شد ۴۰۰ هکر نوجوان را جذب کند که متوسط سنی آنها ۱۹سال بود. درواقع این هکرها بهجای اجرای احکام قضایی، تحت آموزشهای هک اخلاقی قرار میگیرند وبا بزرگان حوزه امنیت سایبری آشنا میشوند تا براساس استعداد و علاقه، راه آینده آنها مشخص شود.
منبع: tnews