کمیته رکن چهارم – این روزها در وضعیتی به سر می‌بریم که به دلیل شیوع کرونا که زندگی اجتماعی و اقتصادی افراد را تحت تاثیر قرار داده و به تبع آن توان خرید مردم کاهش یافته، اغلب به خرید کالاهای دست دوم روی آورده‌‌اند، کلاهبرداران نیز از این فضا سوءاستفاده کرده و اقدام به اغفال هموطنان می‌کنند.
کلاهبرداران از شگردهای بسیاری در فضای مجازی به واسطه خرید و فروش‌های بدون واسطه استفاده می‌کنند و نداشتن آگاهی و سواد رسانه‌ای نیز سبب می‌شود تا بسیاری از افراد در دام این شیادان گرفتار شوند.
شهروندان برای معامله اجناس، خودرو، ملک، کاریابی و خدمات متنوع دیگر اقدام به انتشار آگهی و یا جست‌وجوی نیازمندی‌ها از طریق وب‌سایت‌هایی مانند دیوار و شیپور کرده که در کنار مزایای مطلوب و ارزشمند اینگونه وب‌سایت‌ها، افراد تبهکار و مجرم با بکارگیری شگردهای کلاهبرداری اقدام به فریب کاربران ناآگاه می‌کنند، بنابراین آگاهی شهروندان از ترفندهای مجرمان سایبری بسیار ضروری است، به همین دلیل کالبدشکافی انواع جرائم سایبری باعث هوشیاری کاربران فضای مجازی و پیشگیری از وقوع جرائم می‌شود.
البته این نوع کلاهبرداری روی دیگری از سکه نیز دارد و فروشندگان اجناس دست دوم را هدف قرار می‌دهد، سایت‌های واسطه‌گر اینترنتی باعث می‌شوند ارتباط بین خریدار و فروشنده برقرار شده و دست واسطه‌ها کوتاه شود، اما کلاهبردارن نیز وارد این محیط شده‌اند، یکی از روش‌های قدیمی که کلاهبرداران از آن استفاده می‌کردند درج آگهی دروغین بود اما زمانی که دست‌شان برای کاربران فضای مجازی رو شد و خریداران با دقت بیشتری اقدام به خرید اینترنتی کردند، آنها نیز روش خود را تغییر داده و به سراغ فروشندگان اجناس دست دوم رفتند.
به تازگی مشاهده شده برخی مجرمان آگهی‌های خاص و افرادی که برای فروش عجله دارند را پیدا می‌کنند و با فروشندگان تماس برقرار می‌کنند و خود را مسئول خرید ادارات، نهادهای دولتی یا خصوصی معرفی و تمایل خود را برای خرید کالا اعلام می‌دارند. در بعضی از تماس‌ها مجرم با اشاره به محدودیت واریز توسط سازمان خود، شماره حساب و رمز دوم کارت فرد قربانی را برای واریز وجه درخواست می‌کنند که با ارسال شماره حساب و رمز دوم کارت، افراد کلاهبردار می‌توانند حساب اشخاص را خالی کنند.
در نمونه دیگری از این نوع کلاهبرداری، مجرم با ترفندهای خاص فرد قربانی و فروشنده کالا را به پای دستگاه‌های خودپرداز بانک‌ها کشانده و با عملیات متقلبانه اطلاعات بانکی و رمز دوم کارت وی را بدست آورده و با استفاده از این اطلاعات اقدام به اخذ وجه از حساب شخصی مالباخته می‌کنند. گاهی نیز کلاهبردار به آدرس فرد فروشنده مراجعه و با ارائه رسید، کالا را دریافت میکند و به بهانه آزمایش دستگاه پرداخت وجه را به روز دیگر موکول میکند که البته هرگز وجهی پرداخت نخواهد کرد و ارتباط خود را با قربانی قطع میکند.
رایج‌ترین روش‌های کلاهبرداری در وب‌سایت‌ها
بیعانه: در این روش شخص کلاهبردار اقدام به انتشار آگهی فروش جنس دست دوم با قیمت و مشخصات کیفی چشم‌نواز میکند، افراد بسیاری با شماره موبایل وی تماس می‌گیرند و به شوق دریافت جنس دست دوم ارزان، اقدام به واریز مبلغ بیعانه به کارت بانکی منتسب به شخص مذکور می‌کنند، لیکن دیگر پاسخی از فروشنده جعلی دریافت نمی‌کنند، کلاهبردار از حقه‌های متنوعی مانند اجاره کارت‌های بانکی، سرقت شناسه‌ها و رمز دوم کارت‌های بانکی، همچنین سیم کارت‌های بی‌نام یا فعال شده با مدارک شناسایی دیگران برای مخفی کردن هویت واقعی خود استفاده میکند.
کارت بانکی واسط: در این روش مجرم سایبری به اطلاعات و رمز دوم کارت بانکی دیگران یا کارت‌های اجاره‌ای دسترسی ندارد، در واقع او با بهره‌گیری از تکنیک‌های مهندسی اجتماعی باعث فریب خریدار و فروشنده واقعی می‌شود. در شگرد دیگر شخص تبهکار از طریق شبکه‌های اجتماعی مجازی با افرادی که گیفت کارت‌های خارجی عرضه می‌کنند ارتباط و شماره کارت بانکی آنها را می‌گیرد، سپس در اینستاگرام اقدام به راه‌اندازی فروشگاه جعلی با محصولات و قیمت‌های بسیار ارزان میکند، سپس به خریدارها می‌گوید بیعانه (مطابق با قیمت گیفت کارت‌ها) به یکی از شماره کارت‌های مذکور واریز شود، بنابراین به فروشنده واقعی اطلاع می‌دهد که مبلغ را خودش واریز کرده است و اطلاعات گیفت کارت برای شارژ حساب یا فروش به دیگران دریافت می‌شود.
در شگردی دیگر شخص فریب‌کار در وب‌سایت دیوار یا شیپور تبلیغ جعلی فروش یک واحد مسکونی با مشخصات مطلوب و قیمت ارزان منتشر میکند، خریدارهای زیادی تماس می‌گیرند و شماره آنها برای اعلام نتیجه در گوشی کلاهبردار ذخیره می‌شود، شخص مذکور اقدام به گرفتن خودروی مسافربری از طریق تماس با تاکسی تلفنی یا برنامه‌های اینترنتی میکند، پس از پیاده شدن به راننده خودرو می‌گوید که کیف پول و کارت بانکی همراهش نیست، بنابراین شماره کارت بانکی راننده را می‌گیرد، با یکی از خریدارهای واحد مسکونی تماس می‌گیرد و اعلام میکند برای معامله منزل باید بیعانه‌ای به شماره کارت مذکور واریز کند، سرانجام از طریق خودپرداز و کارت بانکی راننده، اقدام به برداشت بیعانه و همچنین پرداخت مبلغ کرایه میکند، به همین ترتیب بیعانه‌های متعددی از خریدارهای دیگر به واسطه تبلیغ صوری و کارت‌های بانکی متعلق به راننده‌های بی‌خبر برداشت می‌شود.
فیشینگ: در این روش مجرم سایبری تحت عنوان فروشنده به بهانه‌های مختلف اقدام به ارسال لینک درگاه جعلی بانک برای کاربران کرده و با این ترفند به شناسه‌ها و رمز دوم کارت بانکی آنها دسترسی پیدا میکند.
در شگردی دیگر مجرم سایبری اقدام به دسترسی غیرمجاز به پنل پیامکی یا فعال‌سازی آن با مدارک هویتی دیگران میکند، سپس در وب سایت دیوار یا شیپور شروع به جمع‌آوری شماره‌های موبایل مربوط به آگهی‌های قابل اهمیت میکند، سپس برای کاربران مربوطه پیامی با این مضمون منتسب به سایت دیوار ارسال می‌شود که برای عدم منقضی شدن حساب کاربری و آگهی‌های شما در سایت دیوار از طریق لینک ضمیمه، مبلغ دو هزار تومان به قید فوریت پرداخت کنید. بنابراین با هدایت کاربران ساده لوح به درگاه جعلی بانک، اطلاعات و سپس موجودی کارت‌های بانکی فریب خوردگان سرقت می‌شود.
جعل رسید پرداخت: تبهکار اینترنتی در نقش خریدار با فروشنده تماس می‌گیرد سپس برای تحویل جنس دست دوم به سمت آدرس مربوطه می‌رود، برای پرداخت هزینه از طریق برنامه آپ یا سکه شماره کارت خریدار ثبت می‌شود تا نام و نام خانوادگی او مشخص شود، سپس از طریق برنامه رسیدساز اقدام به تکمیل مشخصه‌ها و صدور رسید جعلی میکند و رسید تقلبی به فروشنده نشان داده می‌شود، اگر فروشنده در مورد عدم دریافت پیامک بانکی سوال کند، خریدار صوری می‌گوید به احتمال زیاد سیستم پیامک بانکی دچار مشکل شده است و پیامک واریزی حداکثر تا ۳۰ دقیقه دیگر توسط شما دریافت خواهد شد، جنس دست دوم را گرفته و به سرعت از محل خارج می‌شود.
پرداخت با کارت بانکی دیگران: مجرمان سایبری به واسطه کپی‌برداری از کارت‌های بانکی دیگران به وسیله دستگاه اسکیمر، همچنین سرقت شناسه‌ها و رمز دوم اینترنتی کاربران به واسطه درگاه‌های جعلی اقدام به خرید جنس‌های دست دوم با مبالغ موجود در این کارت‌ها می‌کنند به این ترتیب پس از شکایت مالکان کارت‌های بانکی، فروشندگان بی‌خبر در معرض اتهام قضایی قرار می‌گیرند.
اموال سرقتی: برخی از سارقان به واسطه وب‌سایت‌های دست دوم فروشی اقدام به فروش اموال مسروقه با قیمت‌های بسیار پایین می‌کنند، لذا اکثر خریدارها اهمیتی برای بررسی مدارک هویتی فروشنده قائل نیستند، برخی از مالباختگان از طریق این وب‌سایت‌ها متوجه فروش اموال‌شان می‌شوند، به هر حال پس از طی اقدامات قضایی و فنی، سارق توسط پلیس شناسایی و دستگیر می‌شود، سارقان در بازجویی اقدام به معرفی خریداران اموال سرقتی می‌کنند.
مراقب کلاهبرداری افراد سود جو در خریدهای اینترنتی باشید
سرهنگ رامین پاشایی، معاون اجتماعی پلیس فتا ناجا، از شهروندان خواست مراقب کلاهبرداری افراد سود‌جو در خریدهای اینترنتی باشند و با مراجعه به نماد اصالت تجارت الکترونیک از معتبر بودن سایت اطمینان حاصل کنند.
وی اظهار کرد: امروزه استقبال کاربران از خریدهای آنلاین، سفارش کالا و خدمات از سایت‌های فروشگاهی به صورت روزافزون افزایش یافته و همه روزه کسب وکارهایی در قالب ارائه خدمات فروشگاهی در فضای مجازی در حال شکل‌گیری است. کسب نیازهای خدماتی و فروشگاهی از طریق سایت‌های فضای مجازی ضمن رونق بخشیدن به کسب و کارها و استارت آپ‌ها نوپدید و افزایش اشتغال، فواید فرا سایبری دیگری همچون کاهش هزینه‌های خرید و تسریع در بهره‌مندی از کلیه خدمات مورد نیاز و ارائه شده را خواهد داشت.
معاون اجتماعی پلیس فتا ناجا افزود: راه‌اندازی هر گونه کسب و کار و سایت فروشگاهی و خدماتی در فضای سایبر نیازمند اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذی‌صلاح، اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی و اخذ نماد اعتماد الکترونیک از مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صمت است.
پاشایی گفت: متاسفانه تعدادی از سایت‌های فروشگاهی و خدماتی که عمدتا به صورت غیر قانونی و بدون اخذ مجوزهای لازم مشغول ارائه خدمات‌های مختلف در فضای مجازی هستند با تبلیغات فریبنده و جلب نظر مشتریان با ثبت سفارش و دریافت مبالغی از مشتریان با عدم اجرای تعهدات باعث ایجاد نارضایتی آنها می‌شوند.
معاون اجتماعی پلیس فتا ناجا گفت: عمده‌ترین تخلفات اینگونه سایت‌ها تاخیر در ارسال کالا و فروش، ارسال اجناس تاریخ گذشته و بدل، عدم اجرای تعهد در ارسال کالا و خدمات، لغو ثبت سفارش کالا و خدمات به صورت یک طرفه، تغییر بدون هماهنگی با مشتری در ثبت سفارش کالا و خدمات و تاخیر در استرداد وجوه دریافتی از مشتریان در صورت لغو ثبت سفارش یا تحمیل هزینه‌های اضافی بر عهده مشتریان است.
سرهنگ پاشایی به هموطنان توصیه کرد: در صورت تمایل به ثبت سفارش دریافت کالا و خدمات از سایت‌های فروشگاهی حتما از دارا بودن مجوزهای قانونی این گونه سایت‌ها اطمینان حاصل کنند و با مراجعه به نماد اصالت تجارت الکترونیک یا همان ای‌نماد از موقعیت مکان، شخص حقیقی و دارنده مجوز کسب و کار مطمئن شده و سپس نسبت به ثبت سفارش کالا اقدام کنند.
وی ادامه داد: پلیس فتا به عنوان متولی اصلی نظارت بر نحوه فعالیت کسب و کارهای اینترنتی در فضای مجازی در صورت احصاء تخلف از سوی کسب و کارها و سایت های فروشگاهی برابر مقررات با متخلفان برخورد خواهد کرد. هموطنان گرامی در صورت مواجهه با هرگونه تخلف در حوزه کسب و کارها و موارد ذکر شده می‌توانند با طرح شکایت رسمی در مراجعه قضائی، سپس با مراجعه به پلیس فتا سراسر کشور در مراکز استان‌ها و شهرستان‌ها پیگیر شکایات خود باشند و در صورت نیاز به دریافت مشاوره و راهنمایی و ثبت گزارش تخلفات به سایت رسمی پلیس فتا به آدرس www. Cyberpolice. ir مراجعه کنند.
منبع : روزنامه ابتکار
