کمیته رکن چهارم – آیا رایانه شما آهسته تر از گذشته کار می کند؟ آیا در زمان کار با رایانه با اخطارهای زیادی روبرو می شوید؟ شاید هم مشکلات پیچیده تری در سیستم شما رخ می دهد. در این صورت حتی اگر یک برنامه آنتی ویروس روی رایانه اتان نصب شده باشد، به احتمال زیاد سیستم شما به یک ویروس، جاسوس افزار و دیگر انواع بدافزارها آلوده شده است.
به گزارش کمیته رکن چهارم،ممکن است مشکلات دیگری نظیر اشکال های سخت افزاری باعث بروز این نوع نشانه های آزاردهنده شوند اما بهتر است سیستم خود را از نظر وجود بدافزار بررسی کنید. در ادامه این مطلب به شما نشان می دهیم چگونه می توانید این کار را انجام دهید.
قدم اول: به حالت امن وارد شوید
قبل از انجام هرکاری، باید رایانه خود را از اینترنت قطع کنید و تا زمانی که آماده پاک سازی رایانه خود می شوید از اینترنت استفاده نکنید. این کار می تواند از ورود نرم افزارهای مخرب و یا نشت اطلاعات خصوصی شما جلوگیری کند.
اگر فکر می کنید رایانه شما به یک بدافزار مخرب آلوده شده، دستگاه خود را در حالت Safe Mode مایکروسافت بوت کنید. در این حالت، تنها چند برنامه و سرویس مورد نیاز بارگذاری می شوند. اگر بدافزاری این طور بارگذاری شده باشد با شروع کار ویندوز به صورت خودکار بارگذاری می شود. ورود به این حالت ممکن است از این فرایند جلوگیری کند. این مسئله اهمیت زیادی دارد زیرا زمانی که فایل ها در حال اجرا و یا فعال نیستند خیلی راحتتر حذف می شوند.
متأسفانه مایکروسافت بوت شدن به حالت safe mode را که در ویندوز ۷ و ویندوز ۸ فرایندی بسیار ساده بود در ویندوز ۱۰ به فرایندی بسیار پیچیده تبدیل کرده است. برای بوت شدن به Windows Safe Mode، ابتدا در ویندوز ۱۰ روی دکمه Start کلیک کنید و کلید Power را انتخاب کنید؛ طوری که انگار قصد دارید سیستم را مجدد بوت کنید اما هیچ چیز را کلیک نکنید. بعد کلید Shift را پایین نگه دارید و بعد روی Reboot کلیک کنید. وقتی منو تمام صفحه ظاهر می شود، گزینه Troubleshooting، سپس Advanced Options و سپس Startup Settings را انتخاب کنید. در پنجره بعدی بر روی دکمه Restart کلیک کنید و منتظر صفحه بعدی باشید. این کار ممکن است مدتی طول بکشد. بعد یک منو با گزینه های راه اندازی شماره بندی شده را می بینید. عدد ۴ را که همان Safe Mode است، انتخاب کنید. اگر می خواهید به یک اسکنر آنلاین متصل شوید باید گزینه ۵ را انتخاب کنید که Safe Mode در شبکه است.
ممکن است متوجه شوید رایانه هایتان در حالت ایمن به طرز قابل محسوسی سریع تر عمل می کند. این مسئله می تواند نشانه ای برای وجود یک بدافزار مخرب در سیستم شما باشد یا می تواند به این معنی باشد که شما برنامه های مجاز زیادی در سیستم خود دارید که معمولاً در کنار ویندوز راه اندازی می شوند. اگر رایانه شما مجهز به یک درایو حالت جامد باشد به احتمال زیاد در هر حالتی سریع عمل خواهد کرد.
قدم دوم: فایل های موقت را حذف کنید
شما می توانید از ابزار پاک سازی دیسک ویندوز ۱۰ برای خلاص کردن سیستم خود از فایل های موقتی غیر ضروری استفاده کنید.
حالا که در حالت Safe Mode هستید، باید از یک اسکن ویروس یاب استفاده کنید. اما قبل از انجام این کار، ابتدا فایل های موقت خود را حذف کنید. این کار می تواند سرعت اسکن ویروس را بالا برده، فضای دیسک را آزاد و حتی برخی از بدافزارها را از بین ببرد. برای استفاده از ابزار Disk Cleanup موجود در ویندوز ۱۰ در نوار جست و جو عبارت Disk Cleanup را تایپ کنید و یا بعد از فشار دادن دکمه Start و ابزار Disk Cleanup را انتخاب کنید.
قدم سوم: اسکنرهای بدافزار دانلود کنید
در حال حاضر شما آماده اید تا از یک اسکنر بدافزار استفاده کنید و خوشبختانه اجرای یک اسکنر برای حذف بدافزارهای استاندارد کافی است. اگر پیش از این سیستم شما مجهز به یک برنامه آنتی ویروس فعال بوده است، باید از اسکنرهای دیگری برای بررسی این بدافزار استفاده کنید زیرا نرم افزار آنتی ویروس فعلی شما قادر به شناسایی نرم افزارهای مخرب نیست. به یاد داشته باشید هیچ برنامه آنتی ویروسی نمی تواند تمامی میلیون ها نرم افزار مخرب و مختلف را تشخیص دهد.
برنامه های آنتی ویروس به دو گروه تقسیم بندی می شوند. شما احتمالاً با آنتی ویروس های زمان واقعی آشنا هستید. این آنتی ویروس ها در پس زمینه سیستم شما اجرا می شوند و به طور مداوم دنبال یافتن نرم افزارهای مخرب هستند. گزینه بعدی اسکنر on-demand است که زمانی که شما برنامه را به صورت دستی باز می کنید شروع به کار می کند و دنبال بدافزارهای مخرب می گردد. شما در آن واحد تنها می توانید یک برنامه آنتی ویروس زمان واقعی را در سیستم خود نصب و از آن استفاده کنید اما می توانید برای اسکن کردن برنامه های مختلف چندین آنتی ویروس on-demand روی سیستم خود نصب کنید. در نتیجه می توانید اطمینان داشته باشید اگر یک برنامه نتواند ویروسی را شناسایی کند، حتماً برنامه دیگر آن را پیدا خواهد کرد.
اگر فکر می کنید رایانه شما آلوده شده، توصیه می کنیم ابتدا از یک اسکنر on-demand استفاده کنید و سپس با یک آنتی ویروس زمان واقعی یک اسکن کامل انجام دهید. از میان اسکنرهای on-demand رایگان (و با کیفیت بالا) می توان به نسخه رایگان بیت دیفندر، Kaspersky Virus Removal Tool، Malwarebytes، Malicious Software Removal Tool مایکروسافت، Avast و SuperAntiSpyware اشاره کرد.
قدم چهارم: یک اسکن توسط آنتی ویروس Malwarebytes انجام دهید
به منظور توضیح بیشتر نحوه استفاده از اسکنر Malwarebytes برای شما توضیح داده می شود. برای شروع این برنامه را دانلود کنید. اگر از زمانی که مشکوک به وجود یک بدافزار در سیستم خود اینترنت را به دلایل امنیتی قطع کرده اید، مجدداً این ارتباط را وصل کنید تا بتوانید این برنامه را دانلود و نصب کنید. یا در صورت نصب پیش از این بتوانید آن را به روز رسانی کنید. سپس قبل از شروع اسکن واقعی مجدداً اینترنت را قطع کنید. در صورتی که به اینترنت دسترسی ندارید و یا نمی توانید نرم افزار Malwarebytes را بر روی رایانه آلوده دانلود کنید، آن را در یک رایانه دیگر دانلود و در یک درایو فلش USB ذخیره کنید و بعد درایو فلش را به رایانه آلوده وصل کنید.
پس از دانلود نرم افزار Malwarebytes، فایل Setup را اجرا کنید و اجازه دهید برنامه نصب شود. هنگامی که برنامه روی سیستم باز می شود، گزینه اسکن پیش فرض (” Threat Scan “) را دنبال کرده و بر روی دکمه شروع اسکن کلیک کنید. این برنامه باید قبل از اجرا، اسکن به روزرسانی ها را بررسی کند. بنابراین مطمئن شوید این فرایند قبل از ادامه کار اتفاق می افتد.
گزینه Threat Scan را انتخاب کنید تا یک بررسی اساسی درباره فایل های آلوده موجود در رایانه شما انجام شود.
Malwarebytes یک گزینه اسکن سفارشی ارائه می دهد اما این برنامه توصیه می کند شما ابتدا threat scan را انجام دهید زیرا این اسکن معمولاً تمامی عوامل مخرب را شناسایی می کند. بسته به رایانه شما، اسکن سریع در هر نقطه از ۵ تا ۲۰ دقیقه طول می کشد اما یک اسکن سفارشی ممکن است ۳۰ تا ۶۰ دقیقه و یا حتی بیشتر زمان به خود اختصاص دهد. در زمانی که نرم افزار Malwarebytes در حال اسکن است، شما می توانید ببینید این نرم افزار چه تعداد فایل یا شیء را اسکن کرده و چند مورد از این فایل ها به عنوان بدافزار و یا به عنوان یک نرم افزار آلوده به بدافزار شناخته شده اند.
اگر نرم افزار Malwarebytes پس از شروع اسکن به طور خودکار ناپدید شود و مجدداً باز نشود، به احتمال زیاد در سیستم شما یک rootkit و یا دیگر آلودگی های عمقی وجود دارد که به طور خودکار اسکنرها را از بین می برند تا از حذف شدن خود جلوگیری کنند. هر چند شما می توانید با ترفندهایی بر این تکنیک مخرب پیروز شوید، بهتر است ویندوز را پس از پشتیبان گیری از فایل های خود مجدداً نصب کنید. ممکن است برای از بین بردن نرم افزارهای مخرب به زمان و تلاش زیادی نیاز داشته باشید.
پس از تکمیل اسکن، Malwarebytes نتایج را نشان می دهد. اگر نرم افزار نشان داد سیستم شما عاری از هرگونه آلودگی است، شما هنوز هم فکر می کنید در دستگاه تان بدافزاری وجود دارد. پس یک اسکن سفارشی با Malwarebytes انجام دهید و اسکنرهای قبلاً ذکر شده را امتحان کنید. اگر نرم افزار Malwarebytes آلودگی را پیدا کند، پس از تکمیل اسکن آن را به شما نشان می دهد. روی دکمه Remove Selected در گوشه پایینی سمت چپ کلیک کنید تا از شر آلودگی های مشخص شده خلاص شوید. Malwarebytes همچنین ممکن است از شما بخواهد که رایانه خود را به منظور تکمیل روند حذف ری استارت کنید که باید این کار را انجام دهید.
Malwarebytes نتایج اسکن خود را نشان می دهد و اجازه می دهد شما بیت های آلوده را تنها با یک کلیک حذف کنید.
اگر پس از تکمیل threat scan و پیدا کردن و حذف فایل های ناخواسته مشکلات به قوت خود باقی ماند، به وسیله Malwarebytes و یا دیگر اسکنرهای قبلاً ذکر شده یک اسکن کامل انجام دهید. در صورتی که به نظر رسید بدافزار موجود از بین رفته برای اطمینان بیشتر و تأیید نتیجه یک اسکن کامل با برنامه آنتی ویروس زمان واقعی انجام دهید.
قدم پنجم: مرورگر اینترنتی خود را بررسی کنید
آلودگی های مخرب می توانند به فایل های سیستم ویندوز و تنظیمات دیگر آسیب برسانند. یکی از ویژگی های اصلی بدافزارها دستکاری صفحه خانه مرورگر برای آلوده کردن مجدد رایانه، نمایش تبلیغات، جلوگیری از مرور، و به طور کلی آزار شما است.
قبل از راه اندازی مرورگر وب خود، صفحه اصلی (Home Page) و تنظیم ها اتصال خود را بررسی کنید. در مورد اینترنت اکسپلورر، بر روی دکمه استارت ویندوز ۱۰ کلیک کرده و بعد کنترل پنل و Internet Options را انتخاب کنید. تنظیم های صفحه اصلی را در تب General پیدا و بررسی کنید آیا هیچ اطلاعاتی درباره این سایت دارید یا خیر. در کروم، فایرفاکس، یا Edge به پنجره تنظیم های مرورگر خود بروید و تنظیم های صفحه اصلی خود را مورد بررسی قرار دهید.
پیش از اجرای اینترنت اکسپلورر از درست بودن تنظیم های صفحه اصلی خود مطمئن شوید.
قدم ششم: در صورت آلوده شدن ویندوز فایل های خود را بازیابی کنید
اگر این طور به نظر می رسید که نرم افزارهای مخرب هنوز هم حضور دارند و یا اگر ویندوز به درستی کار نمی کرد، ممکن است مجبور به نصب مجدد ویندوز شوید. اما قبل از پاک کردن دیسک سخت خود تمام فایل های خود را روی یک USB خارجی و یا فلش درایو کپی کنید. اگر شما پست الکترونیک خود را با یک برنامه کلاینت (مانند Outlook یا Windows Mail) بررسی می کنید، مطمئن شوید از تنظیم ها و پیام های خود یک خروجی برای ذخیره کردن آنها گرفته اید. همچنین باید از درایورهای دستگاه خود با ابزاری مانند Double Driver بک آپ گیری کنید. اگر شما دیسک درایور دیگری نداشته باشید و یا نخواهید همه آنها را دوباره دانلود کنید. به یاد داشته باشید نمی توانید برنامه های نصب شده را ذخیره کنید. در عوض، باید این برنامه ها را از دیسک ها مجدد نصب و یا اینکه دوباره آنها را دانلود کنید.
در صورتی که ویندوز به خوبی استارت نشد و یا اینکه عملکرد خوبی نداشت، میتوانید یک Live CD مثل BootCD ایجاد کرده و از آن استفاده کنید تا بتوانید به فایل ها دسترسی داشته باشید.
زمانی که از همه موارد بک آپ گیری کردید، با دانلود کردن ایمیج نصب از مایکروسافت ویندوز را از دیسکی که ویندوز در آن قرار دارد و یا با استفاده از گزینه بازیابی کارخانه رایانه مجدداً نصب کنید. برای بازیابی کارخانه باید طی فرایند بوت یک کلید خاص را روی کیبورد نگه دارید تا فرایند بازیابی شروع و رایانه در چند ثانیه اول بعد از روشن شدن به شما می گوید که چه کلیدی را نگه دارید. در صورتی که این پیام را دریافت نکردید، از دفترچه راهنما، کارخانه و یا گوگل کمک بگیرید.
پاک نگه داشتن رایانه
همیشه مراقب باشید یک آنتی ویروس زمان واقعی روی سیستم شما در حال اجرا باشد و همیشه این برنامه را به روزرسانی کنید. اگر تمایلی به پرداخت حق اشتراک سالیانه ندارید، می توانید یکی از موارد رایگان موجود را که مراقبت خوبی از سیستم ارائه میدهند، انتخاب کنید. برای مثال می توانید از آنتی ویروس های Avast، AVGT، Panda و یا Comodo در سیستم خود استفاده کنید. در اینجا می توانید مطالبی درباره نحوه پیدا کردن بهترین آنتی ویروس متناسب با نیازهایتان بخوانید.
علاوه بر نصب نرم افزار آنتی ویروس قدیمی، شما می توانید از خدمات رایگان OpenDNS برای بستن سایتهای خطرناک استفاده کنید. همچنین اگر به سایت هایی که ممکن است رایانه شما را به نرم افزارهای مخرب آلوده کنند مشکوک هستید، مرورگر وب خود را در حالت sandbox اجرا کنید تا بتوانید از آسیب رساندن بدافزارها به دستگاهتان جلوگیری کنید. برخی از برنامه های آنتی ویروس، مانند کومودو، ویژگی های sandbox ارائه می دهند، و یا شما می توانید آنها را از طریق یک برنامه شخص ثالث رایگان مانند Sandboxie به دست بیاورید.
در صورتی که فکر می کنید رایانه اتان از شر بدافزارها خلاص شده است، مجدداً حساب های آنلاین خود را از جمله حساب های آنلاین بانکی، ایمیل و سایت های شبکه اجتماعی را بررسی کنید. اقدامات مشکوک را تحت نظر بگیرید و رمز عبورهای خود را تغییر دهید زیرا این امکان وجود دارد بعضی از نرم افزارهای مخرب به رمز عبور شما دسترسی پیدا کرده باشند.
اگر شما از یک سیستم پشتیبان گیری مناسب استفاده می کنید که به صورت خودکار فایل ها و یا سیستم شما پشتیبان گیری می کند، اسکن ویروس را در فایل های بک آپ گیری شده نیز اجرا کنید تا مطمئن شوید این عوامل مخرب ذخیره نخواهند شد. اگر اسکن ویروس مثل سیستم های آنلاین وجود ندارد، بک آپ های قدیمی خود را حذف کرده و نرم افزار را مجدداً تنظیم کنید تا بک آپ هایی ذخیره کنند که عاری از هرگونه آلودگی هستند.
ویندوز، دیگر نرم افزارهای مایکروسافت و محصولات Adobe را به روز رسانی کنید. توجه داشته باشید باید Windows Update را فعال کنید تا به روزرسانی ها به صورت خودکار دانلود و نصب شوند. اگر تمایلی به این کار ندارید ویندوز را طوری تنظیم کنید که به روزرسانی ها را دانلود کند اما زمان نصب آنها را خودتان تعیین کنید.
منبع: pcworld
