کمیته رکن چهارم – پیشرفت روز افزون فناوری و امکان استفاده از اینترنت در هر مکان و زمانی منجر به ایجاد یکپارچگی در سراسر جهان شده و در اصطلاح دنیا به یک دهکده جهانی تبدیل شده است. اگرچه چنین شرایطی به راحتی امکان برقراری ارتباط را بین افراد مختلف فراهم می‌کند ولی از طرف دیگر مجرمان سایبری نیز می‌توانند از این شرایط جهت دستیابی به اهداف پلیدشان سوءاستفاده نمایند.
در حقیقت تحول فناوری اطلاعات و رونق اینترنت مثل یک شمشیر دو لبه بوده و با وجود تعداد بی‌شمار تغییرات ارزشمند و مثبت آن، پیامدهای منفی بسیار زیادی را نیز با خود به همراه داشته و دنیای جدیدی از جرایم سایبری را ایجاد نموده است. برای مثال بسیاری از کسب‌وکارها و مشاغل آنلاین توسط افراد سودجو مورد سوءاستفاده قرار گرفته و نگرانی‌های زیادی را در این خصوص برای مالکان آنها به وجود آورده است. متأسفانه جرایم سایبری تمامی کسب‌وکارها، جوامع، سیستم‌های اقتصادی و غیره را تهدید می‌کنند. بنا بر آمار و نتایج تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۲۰ میلادی بیش از ۳۰۰ میلیون حمله باج‌افزاری در این سال در سطح جهان رخ داده است.
بعضی از دلایلی که منجر به رونق جرایم سایبری شده‌اند، شامل موارد زیر هستند:
- ماهیت اینترنت ذاتاً امن نیست. به همین خاطر رایانه‌ها در برابر سوءاستفاده‌هایی که توسط هکرها صورت می‌گیرند به شدت آسیب‌پذیر هستند.
- تعداد رایانه‌های متصل به اینترنت بی‌شمار است. بنابراین دور از انتظار نیست که اینترنت به عنوان یک منبع غنی که به آسانی مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد توجه هکرها را به خود جلب کند.
- اینترنت، رسانه‌ای پویا برای فعالیت سیستم‌های خودکار است. بنابراین مجرمان سایبری به راحتی می‌توانند از آن برای خودکارسازی فعالیت‌های‌شان بهره ببرند.
- هیچ قانون خاصی برای استفاده کاربران از اینترنت وجود ندارد. هر فردی با هر شرایط سنی و فرهنگی می‌تواند از آن استفاده نموده و در شبکه‌های اجتماعی برای خودش یک صفحه بسازد. بنابراین امکان کنترل داده‌های در حال جریان آن هم در این سطح وسیع وجود ندارد. از این رو پیشگیری از وقوع جرایم و کلاهبرداری‌های سایبری کار چندان راحتی نیست.
- اگرچه راهکارهای امنیتی همواره در حال ارتقا و پیشرفت هستند ولی در دنیای جرایم سایبری نیز گرایش‌های جدید با قابلیت دور زدن راهکارهای امنیتی همچنان در حال شکل‌گیری هستند.
در گذشته، حملات سایبری عمدتاً توسط گروه‌های کوچک یا فقط یک نفر اجرا می‌شد ولی امروزه گروه‌های هکری بزرگ یا حتی سازمان‌های مجرم که قصد دستیابی به یکسری اطلاعات محرمانه یا حذف رقبای خود را دارند جهت دستیابی به مقاصد مخرب‌شان با کارشناسان حرفه‌ای متخلف همکاری نموده و هزینه قابل توجهی را هم در این زمینه صرف می‌کنند. حتی ممکن است این شبکه‌های مجرم که به شدت هم پیچیده هستند هکرهای حرفه‌ای را از سراسر جهان دور یکدیگر جمع نموده و آنها را ترغیب به انجام فعالیت‌های مخرب دلخواه‌شان کنند. به این ترتیب آنها در کمترین زمان ممکن به سود بسیار بالایی دست می‌یابند. جرایم سایبری بیشتر شامل سرقت، کلاهبرداری، قمار، فروش داروهای جعلی و سایر حملاتی هستند که در گذشته نیز اجرا می‌شد ولی اکنون از ابزارهای پیشرفته و بسیار مخرب جهت انجام آنها استفاده می‌شود.
مهمترین عواملی که ماهیت متغیر جرایم سایبری را رقم زده‌اند، عبارتند از:
- پیوندهای افتراقی: بر اساس نظریه‌های یادگیری اجتماعی (مثل نظریه پیوندهای افتراقی) تمایل مجرمان سایبری به ارتکاب جرم، پس از برقراری ارتباط نزدیک با سایر مهاجمان و مجرمان بیشتر می‌شود. همچنین به احتمال خیلی زیاد افراد طی این ارتباطات، شیوه کار با ابزارهای سایبری پیشرفته جدید را هم یاد می‌گیرند.
- جرایم پنهان: در عصر اطلاعات حتی جرایم فیزیکی سنتی (به ویژه جرایم اقتصادی) هم با فناوری و دنیای مجازی مرتبط بوده و از طریق اینترنت انجام می‌شوند. لازم به ذکر است حتی جرایم جدیدی نیز در زمینه سرقت‌های اطلاعاتی و مالی شکل گرفته است. ممکن است هر کدام از این جرایم از اقدامات خرابکارانه همچون بمب‌گذاری که توسط یک تروریست انجام می‌شود هم خطرناک‌تر باشند. بنابراین جرایم سایبری دیگر به نوعی از حالت فیزیکی خارج شده و روش‌های اجرای حملات همواره در حال تغییر و تحول است.
- عدم وجود یک ناظر و نگهبان: نگهبان اشاره به فردی دارد که صرفاً جهت مقابله با حملات سایبری یا پیشگیری از وقوع جرم در یک محیط حضور دارد. بر اساس مطالعات انجام شده، استفاده از تجهیزات امنیت فیزیکی مثل هشدار سرقت، چراغ‌های روشنایی بیرونی، قفل اضافه و سایر راهکارهای امنیتی احتمال وقوع سرقت و جرایم فیزیکی را کاهش می‌دهد. در حالی که در فضای مجازی امکان نظارت کمتری برای پیشگیری از وقوع جرم و شناسایی سریع افرادی که جرمی را مرتکب می‌شوند، وجود دارد.
محققان امنیتی معتقدند که بسیاری از جرایم سایبری صرفاً به دلیل عدم وجود سازوکارهای حفاظت فیزیکی قدرتمند رخ می‌دهند. اگرچه امروزه آنتی‌ویروس‌ها و فایروال‌ها راهکارهای حفاظتی مناسبی هستند ولی قدرت آنها نسبت به حضور نگهبانان و ناظران و همچنین استفاده از سایر رویکردهای فیزیکی بسیار پایین‌تر است.
از این رو کاربران باید به صورت پیوسته ابزارهای امنیتی خود مثل آنتی‌ویروس‌ها و سیستم‌عامل‌ها را به‌روز نگه داشته و از تعامل با افراد غریبه به ویژه در شبکه‌های اجتماعی جداً خودداری نمایند. رشد قارچ‌گونه شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های ارتباطی به ارتکاب انواع جرایم کمک کرده است زیرا مجرمان سایبری ترجیح می‌دهند فعالیت‌های مجرمانه خود را در چنین مکان‌هایی که مانع از شناسایی آسان آنها می‌شود، انجام دهند. همچنین با رشد مداوم اینترنت، متأسفانه ارتکاب جرایم سایبری و هک تبدیل به یک موضوع هیجان‌انگیز برای نوجوانان شده است. بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده در این زمینه حدود یک ششم نوجوانان آمریکایی و یک چهارم نوجوانان انگلیسی تجربه هک سیستم‌ها را از طریق اینترنت دارند.
در چنین شرایطی کسب‌وکارها باید آمادگی لازم را برای مقابله با انواع حملات و جرایم سایبری داشته باشند. مدیران کسب‌وکارها می‌توانند با نظارت پیوسته بر روی عملیات‌های کسب‌وکاری و اقداماتی که در سازمان‌شان صورت می‌پذیرد حجم بسیار زیادی از مخاطرات سایبری را شناسایی کرده و مانع از وقوع آنها شوند.
منبع: فراست
