بسیاری از کاربران پاک کردن فایل‌ها و اطلاعات مهم از حافظه کامپیوتر را برابر با قرار دادن‌شان در سطل آشغال می‌دانند. اما اگر می‌خواهید اطلاعاتی را به طور امن و بازگشت‌ناپذیر پاک کنید این مطلب را بخوانید.
برای فعالان مدنی و سیاسی و حتی کاربران معمولی فضای مجازی موضوع از بین بردن برخی محتویات کامپیوترشان به شکلی که قابل بازگشت نباشد، امری مهم و حیاتی است.از نقطه نظر فنی، اصولا چیزی به نام پاک کردن اطلاعات از روی رایانه وجود ندارد. البته همه می‌دانیم که می‌توان فایلی را ناخواسته به درون Recycle Bin انداخته و سپس آن را خالی نمود، اما آن‌چه که عملاً اتفاق می‌افتد این است که نمایه‌ی (آیکون) آن فایل حذف شده و نام فایل نیز از فهرست برنامه‌های موجود در رایانه پاک می شود. بدین ترتیب به سیستم‌عامل (ویندوز) اطلاع داده می‌شود که می‌تواند از فضای شغال شده توسط آن فایل برای ذخیره اطلاعات جدید استفاده کند اما تا زمانی که اطلاعات دیگری در این فضا جایگزین نشود، داده‌هایی که به ظاهر از نظر ناپدید شده‌اند، عملا هنوز در آن‌جا حضور دارند. به عنوان مثال این روند مانند کابینت‌های بایگانی است که برچسب همه‌ی پرونده‌های موجود در آن را بردارند، بدون آن‌که عملاً پرونده‌ای از کابینت حذف یا خارج شود. به همین دلیل، در خیلی از موارد اگر نرم‌افزار مناسب در اختیار باشد و با سرعت عمل شود، می‌توان اطلاعاتی را که اتفاقی پاک شده‌اند، بازیابی کرد.
یکی دیگر از نکاتی که باید بدان توجه داشت آن است که معمولاً در هر بار استفاده از رایانه، فایل‌هایی به طور موقت به وجود آمده و به صورت ناقص پاک می‌شوند، بدون آن که کاربر حتا از وجود آنها مطلع شود. مثلاً فرض کنید که در حال نوشتن یک گزارش طولانی هستید. این کار فرضاً ممکن است یک هفته طول بکشد و در هر روز چندین ساعت شما را به خود مشغول کند. در هر بار که فایل مربوط به این گزارش ذخیره می‌شود، ویندوز کپی جدیدی از آن سند ایجاد کرده و در جایی بر روی رایانه‌ی شما ذخیره می‌کند. در نتیجه پس از چند روز کار روی این فایل، ممکن است بدون آگاهی شما چندین روایت مختلف از این فایل، که هر یک در مرحله‌ای جداگانه از کامل شدن گزارش قرار دارند بر روی رایانه ذخیره شده باشند.
البته، ویندوز معمولاً نسخه‌های قدیمی‌تر فایل‌ها را پاک می‌کند، با این تفاوت که برای این کار دنبال محل دقیق نسخه‌ی اصلی نمی‌گردد تا نسخه جدید را بر روی آن بازنویسی کند. اگر به مثال کابینت بایگانی باز گردیم، درست مانند آن است که پرونده‌ی جدید را در بخش دیگری از همان کابینت قرار داده و برچسب نام پرونده را از روی نسخه قبلی به نسخه جدید منتقل کنید. بدین ترتیب نسخه‌ی قبلی فایل به حال خود رها می‌شود تا زمانی که فضای اشغال شده توسط آن، مورد استفاده فایل دیگری باشد. بنابراین واضح است که اگر بخواهید تمامی بقایای یک سند را از بایگانی رایانه خود به طور کامل حذف کنید، پاک کردن جدیدترین نسخه‌ی آن، هدف شما را تأمین نمی‌کند.
درنهایت لازم است به خاطر داشت که این روزها فقط از سخت دیسک رایانه برای ثبت و ذخیره اطلاعات استفاده نمی‌شود و مشکل حذف مطمئن اطلاعات در مورد انواع لوح‌های فشرده، حافظه‌های USB، فلاپی دیسک‌ها، کارت حافظه تلفن همراه و سخت دیسک‌های قابل حمل نیز به طور کامل صدق می‌کند. نتیجه این است که نباید تصور شود که فقط با پاک کردن فایل یا بازنویسی بر روی آن، اطلاعات محرمانه برای همیشه و به طور کامل از فضای وسیله ذخیره‌ساز شما حذف شده‌اند.
برای پاک کردن اطلاعات از روی سیستم راه‌های متفاوتی وجود دارد. یکی از این راه‌ها استفاده از نرم‌افزارهای مخصوص این کار است. نرم‌افزار Eraser یکی از این ابزارها است. این نرم‌افزار همه نسخه‌های سیستم‌عامل ویندوز را پشتیبانی می‌کند.
این نرم‌افزاری متن باز است و دو خصوصیت مهم دارد: «اول توانایی پاک کردن دائمی فایل‌های ناخواسته از روی کامپیوترتان، دوم توانایی پاک کردن همه فایل‌های قابل بازیافت که در حال حاضر روی حافظه‌ی کامپیوتر نامرئی هستند.»
توجه داشته باشید که در صورت استفاده از نرم‌افزار Eraser امکان بازگردادن اطلاعات حذف شده وجود نخواهد داشت. اين برنامه با جایگزینی داده به جای داده‌هايی که پاک کرده‌اید عمل می‌کند.
این نرم‌افزار را می‌توان به صورتی تنظیم کرد که در زمان‌های مشخص عمل پاک کردن امن داده‌هایی را که با روش معمولی پاک کرده‌اید انجام دهد. در این زمان‌ها کامپیوتر باید روشن باشد وگرنه عملیات حذف داده‌ها صورت نمی‌گیرد.
می‌توانید Eraser را به صورتی تنظيم کنيد که روی فايل‌های انتخاب شده برای پاکسازی امن بين سه تا ۷ بار اطلاعات دیگر را ذخیره کند. همچنین با انتخاب فضای خالی سیستم، فایل‌هایی را که قبلاً پاک کرده‌اید و ممکن است کاملاً از بین نرفته باشند را به شکل دائمی پاکسازی می‌کند.
نرم‌افزارهای دیگری که برای سیستم عامل‌های ویندوزی، برای پاکسازی امن فایل‌ها می‌توان مورد استفاده قرار داد CCleaner و Freeraser است.
در سیستم عامل‌های مک نیاز به نصب نرم‌افزار خاصی ندارید. دو امکان برای حذف امن اطلاعات وجود دارد. می‌توانید از Disk Utility برای پاک کردن امن کل دیسک و یا فضاهای خالی آن و همچنین پاک کردن امن حافظه‌های جانبی استفاده کنید.
در قسمت Disk Utility حافظه جانبی و یا دیسک‌های داخلی مورد نظر خود را انتخاب کنید. با توجه به نوع دیسک انتخاب شده امکان‌های متفاوتی فعال می‌شود. برای پاک کردن دادهایی که یک بار به روش معمولی آنها را پاک کرده‌اید، تنها لازم است گزینه «پاک کردن فضای خالی» (Erase Free Space) را انتخاب کنید.
همچنین می‌توان از منوی Finder در بالای صفحه گزینه‌ی «پاک کردن امن سطل آشغال» (Secure Empty Trash) استفاده کرد. در این صورت به شکلی دائمی از دست فایل‌ها و اطلاعاتی که نمی‌خواهید قابل بازیابی باشند، راحت می‌شوید.
