شبكه خصوصي مجازي يا Virtual Private Network كه به اختصار VPN ناميده مي شود، امكاني است براي انتقال ترافيك خصوصي بر روي شبكه عمومي. معمولا از VPN براي اتصال دو شبكه خصوصي از طريق يك شبكه عمومي مانند اينترنت استفاده مي شود.منظور از يك شبكه خصوصي شبكه اي است كه بطور آزاد در اختيار و دسترس عموم نيست. VPN به اين دليل مجازي ناميده مي شود كه از نظر دو شبكه خصوصي ، ارتباط از طريق يك ارتباط و شبكه خصوصي بين آنها برقرار است اما در واقع شبكه عمومي اين كار را انجام مي دهد. پياده سازي VPN معمولا اتصال دو يا چند شبكه خصوصي از طريق يك تونل رمزشده انجام مي شود. در واقع به اين وسيله اطلاعات در حال تبادل بر روي شبكه عمومي از ديد ساير كاربران محفوظ مي ماند. VPN را مي توان بسته به شيوه پياده سازي و اهداف پياده سازي آن به انواع مختلفي تقسيم كرد.
دسته بندي VPN براساس رمزنگاري
VPN را مي توان با توجه به استفاده يا عدم استفاده از رمزنگاري به دو گروه اصلي تقسيم كرد:
1- VPNرمزشده : VPN هاي رمز شده از انواع مكانيزمهاي رمزنگاري براي انتقال امن اطلاعات بر روي شبكه عمومي استفاده مي كنند. يك نمونه خوب از اين VPN ها ، شبكه هاي خصوصي مجازي اجرا شده به كمك IPSec هستند.
2- VPN رمزنشده : اين نوع از VPN براي اتصال دو يا چند شبكه خصوصي با هدف استفاده از منابع شبكه يكديگر ايجاد مي شود. اما امنيت اطلاعات در حال تبادل حائز اهميت نيست يا اين كه اين امنيت با روش ديگري غير از رمزنگاري تامين مي شود. يكي از اين روشها تفكيك مسيريابي است. منظور از تفكيك مسيريابي آن است كه تنها اطلاعات در حال تبادل بين دو شبكه خصوصي به هر يك از آنها مسير دهي مي شوند. (MPLS VPN) در اين مواقع مي توان در لايه هاي بالاتر از رمزنگاري مانند SSL استفاده كرد.
هر دو روش ذكر شده مي توانند با توجه به سياست امنيتي مورد نظر ، امنيت مناسبي را براي مجموعه به ارمغان بياورند، اما معمولا VPN هاي رمز شده براي ايجاد VPN امن به كار مي روند. ساير انواع VPN مانند MPLS VPN بستگي به امنيت و جامعيت عمليات مسيريابي دارند.
دسته بندي VPN براساس لايه پياده ساز
VPN بر اساس لايه مدل OSI كه در آن پياده سازي شده اند نيز قابل دسته بندي هستند. اين موضوع از اهميت خاصي برخوردار است. براي مثال در VPN هاي رمز شده ، لايه اي كه در آن رمزنگاري انجام مي شود در حجم ترافيك رمز شده تاثير دارد. همچنين سطح شفافيت VPN براي كاربران آن نيز با توجه به لايه پياده سازي مطرح مي شود.
1- VPN لايه پيوند داده : با استفاده از VPN هاي لايه پيوند داده مي توان دو شبكه خصوصي را در لايه 2 مدل OSI با استفاده از پروتكلهايي مانند ATM يا Frame Relay به هم متصل كرد.با وجودي كه اين مكانيزم راه حل مناسبي به نظر مي رسد اما معمولا روش ارزني نيست چون نياز به يك مسير اختصاصي لايه 2 دارد. پروتكلهاي Frame Relay و ATM مكانيزمهاي رمزنگاري را تامين نمي كنند. آنها فقط به ترافيك اجازه مي دهند تا بسته به آن كه به كدام اتصال لايه 2 تعلق دارد ، تفكيك شود. بنابراين اگر به امنيت بيشتري نياز داريد بايد مكانيزمهاي رمزنگاري مناسبي را به كار بگيريد.
2- VPN لايه شبكه : اين سري از VPN ها با استفاده از tunneling لايه 3 و/يا تكنيكهاي رمزنگاري استفاده مي كنند. براي مثال مي توان به IPSec Tunneling و پروتكل رمزنگاري براي ايجاد VPN اشاره كرد.مثالهاي ديگر پروتكلهاي GRE و L2TP هستند. جالب است اشاره كنيم كه L2TP در ترافيك لايه 2 تونل مي زند اما از لايه 3 براي اين كار استفاده مي كند. بنابراين در VPN هاي لايه شبكه قرار مي گيرد. اين لايه براي انجام رمزنگاري نيز بسيار مناسب است. در بخشهاي بعدي اين گزارش به اين سري از VPN ها به طور مشروح خواهيم پرداخت.
3- VPN لايه كاربرد : اين VPN ها براي كار با برنامه هاي كاربردي خاص ايجاد شده اند. VPN هاي مبتني بر SSL از مثالهاي خوب براي اين نوع از VPN هستند. SSL رمزنگاري را بين مرورگر وب و سروري كه SSL را اجرا مي كند، تامين مي كند.SSH مثال ديگري براي اين نوع از VPN ها است.SSH به عنوان يك مكانيزم امن و رمز شده براي login به اجزاي مختلف شبكه شناخته مي شود. مشكل VPNها در اين لايه آن است كه هرچه خدمات و برنامه هاي جديدي اضافه مي شوند ، پشتيباني آنها در VPN نيز بايد اضافه شود.
دسته بندي VPN براساس كاركرد تجاري
VPN را براي رسيدن به اهداف تجاري خاصي ايجاد مي شوند. اين اهداف تجاري تقسيم بندي جديدي را براي VPN بنا مي كنند .
1- VPN اينترانتي : اين سري از VPN ها دو يا چند شبكه خصوصي را در درون يك سازمان به هم متصل مي كنند. اين نوع از VPN زماني معنا مي كند كه مي خواهيم شعب يا دفاتر يك سازمان در نقاط دوردست را به مركز آن متصل كنيم و يك شبكه امن بين آنها برقرار كنيم.
VPN اكسترانتي : اين سري از VPN ها براي اتصال دو يا چند شبكه خصوصي از دو يا چند سازمان به كار مي روند. از اين نوع VPN معمولا براي سناريوهاي B2B كه در آن دو شركت مي خواهند به ارتباطات تجاري با يكديگر بپردازند، استفاده مي شود.
